دلبستگی اجتنابی چیست؟ شاید این اصطلاح را شنیده باشید و از خود چنین سوالی بپرسید. در پاسخ باید گفت به زمانی اطلاق می‌شود که یک فرد از ارتباط عاطفی، دلبستگی و نزدیکی به افراد دیگر اجتناب کند. طرحواره دلبستگی اجتنابی برعکس دلبستگی مضطرب است.
این مقاله از کلینیک آوینا، چگونگی ارتباط دلبستگی اجتنابی با نظریه دلبستگی و همچنین علائم و نشانه های دلبستگی اجتنابی را مورد بحث قرار می‌دهد. همچنین استراتژی‌هایی را بررسی می‌کند که در صورت داشتن این طرحواره ممکن است به شما کمک کند.
تئوری دلبستگی
سبک‌های مختلف دلبستگی مبتنی بر تئوری دلبستگی است. این تئوری به تجزیه‌وتحلیل راه‌های مختلف ارتباط افراد با یکدیگر می‌پردازد که روانشناس بریتانیایی جان بولبی به آن پرداخت. او معتقد بود نحوه ارتباط ما با دیگران در سال‌های اولیه کودکی شکل می‌گیرد. این تنوری به سه نوع مجزا از دلبستگی اشاره دارد:
- ایمن: این سبک دلبستگی اغلب کاربردی‌ترین سبک برای روابط بزرگسالان است و افرادی که به طور ایمن به دیگران وابسته هستند، می‌توانند پیوندهای نزدیکی ایجاد کنند و اعتماد خود را نشان دهند. آن‌ها از دیگران حمایت می‌کنند و احساسات خود را با آن‌ها در میان می‌گذارند.
- مضطرب: کسانی که سبک دلبستگی مضطرب دارند، در مورد روابط خود با دیگران دچار اضطراب می‌شوند. افراد دلبسته مضطرب برای روابط خود بسیار سرمایه‌گذاری می‌کنند و این اضطراب در موقعیت‌های استرس‌زا تشدید می‌شود.
- در نهایت دلبستگی اجتنابی که در ادامه بیشتر راجع به آن صحبت شده است.
دلبستگی اجتنابی چیست؟
افرادی که طرحواره دلبستگی اجتنابی دارند سعی می‌کنند به دیگران نزدیک نشوند. آن‌ها اغلب از صمیمیت اجتناب کرده و ممکن است در مورد ارتباط دیگران با خود دید مثبتی نداشته باشند. در کل این مدل طرحواره که معمولاً با نام دلبستگی ناایمن اجتنابی-انکار شناخته می‌شود، یک مدل دلبستگی است که در آن فرد سعی می‌کند به دیگران تکیه نکند یا دیگران هم به او تکیه نکنند.
ویژگی‌های دلبستگی اجتنابی
روانشناسان معتقدند افرادی که این طرحواره را دارند عموماً بسیار خودکفا هستند و رفتارهای آن‌ها می‌تواند شامل موارد زیر شود:
- استقلال تا حد زیادی
- کمک نخواستن
- تعیین مرزهای زیاد
- کناره‌گیری از شریک زندگی‌شان وقتی خیلی به فرد نزدیک می‌شود.
نشانه های دلبستگی اجتنابی چیست؟
برای آنکه بدانید این طرحواره را دارید یا نه و خود را چطور نشان می‌دهد، باید نشانه‌های آن را بشناسید که شامل موارد زیر می‌شود:
- رفتار بسیار محرمانه: افرادی که انکارگر-اجتناب‌کننده هستند اغلب رازدار خواهند بود. همچنین اجازه نمی‌دهند برنامه‌هایشان تحت تأثیر دیگران قرار گیرد و اغلب حتی آن برنامه‌ها را برای کسی فاش نمی‌کنند.
- نادیده گرفتن: وقتی کسی سعی به نزدیک شدن به فردی با سبک دلبستگی اجتنابی می‌کند، ممکن است به طور کامل برای رابطه یا دوستی نادیده گرفته شود. چنین افرادی ممکن است سرد، دور و بسته دیده شوند.
- روابط کوتاه و گاه‌به‌گاه: از نظر روابط، آن‌هایی که وابستگی اجتنابی دارند، اغلب مستعد شراکت‌های عاشقانه کوتاه و کم‌عمق هستند که در آن رابطه غیرعادی است و معمولاً به سرعت پایان می‌یابد. روابط کوتاه بوده و باعث می‌شود تا چنین افرادی از هرگونه احساس نزدیکی به دیگران اجتناب کنند و به دیگران فرصتی برای احساس نزدیکی ارائه ندهند.
دیگر نشانه های دلبستگی اجتنابی
نشانه‌ها و علائم دلبستگی اجتنابی افراد در هر سنی ممکن است متفاوت باشد و اگر می‌خواهید بدانید که نشانه‌های طرحواره دلبستگی اجتنابی چیست باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
- از تماس فیزیکی خودداری کنند.
- از تماس چشمی خودداری کنند.
- هرگز یا به ندرت درخواست کمک کنند.
- به روش‌های غیرعادی یا بی‌نظم غذا بخورند.
همان‌طور که کودکان مبتلا به دلبستگی اجتنابی بزرگ می‌شوند، ممکن است علائمی در روابط و رفتارهای بعدی خود نشان دهند، از جمله:
- در نشان دادن یا بروز احساسات خود مشکل دارند.
- ناراحتی ناشی از نزدیکی و لمس فیزیکی دارند.
- متهم کردن شریک زندگی خود به اینکه بیش از حد چسبیده یا بیش از حد وابسته است.
- از کمک یا حمایت عاطفی دیگران امتناع می‌کنند.
- ترس از اینکه نزدیکی به شریک زندگی باعث آسیب دیدن آن‌ها شود.
- در مواقع استرس به شریک زندگی خود تکیه نمی‌کنند و اجازه نمی‌دهند که شریک زندگی خود به او تکیه کند.
- در موقعیت‌های معمولاً پراسترس آرام و خونسرد به نظر می‌رسند.
علت طرحواره دلبستگی اجتنابی
شاید برای بسیاری سوال شود که علت دلبستگی اجتنابی چیست؟ در گام اول باید بدانید که نظریه دلبستگی مبتنی بر نحوه تعامل افراد با والدین و مراقبان در دوران جوانی متکی است. با این توضیحات علل بروز نشانه های دلبستگی اجتنابی را می‌توان در سنین پایین جستجو کرد. برخی از عواملی که در ایجاد آن نقش دارند عبارت‌اند از:
- والدین طردکننده: اعتقاد بر این است که دلبستگی طردکننده-اجتنابی به این دلیل اتفاق می‌افتد که کودک توجه یا مراقبتی را که از والدین یا مراقبان خود نیاز دارد، دریافت نمی‌کند.
- پاسخگویی ضعیف: از آنجایی که افراد توسط والدین نادیده گرفته می‌شوند، می‌آموزند که بیان نیازهایشان تضمینی برای پاسخگویی از سمت والدین ندارد.
- نیازهای برآورده نشده: هنگامی که نیازهای کودک به درستی توسط مراقبین او برآورده نمی‌شود، ممکن است این حس را در او ایجاد کند که افراد دیگر نمی‌توانند به درستی از آن‌ها مراقبت کنند.
غفلت، نادیده گرفتن و نیازهای برآورده نشده می‌تواند باعث شود یک کودک احساس کند که باید به خود متکی باشد تا به آنچه در زندگی نیاز دارد، برسد.
بهترین روش درمان دلبستگی اجتنابی چیست؟
همان‌طور که در بخش نشانه های دلبستگی اجتنابی ذکر شد، این طرحواره می‌تواند از روابط سالم و رضایت‌بخش بین افراد و شرکا، خانواده و دوستانشان جلوگیری کند. شما می‌توانید از طریق درمان از سبک دلبستگی اجتنابی به سبک دلبستگی ایمن گذر کنید.
درمان دلبستگی اجتنابی به روش CBT
درمان شناختی رفتاری (CBT) با شناسایی الگوها و رفتارهای فکری مضر، درک چرایی و زمان وقوع آن‌ها و از بین بردن آن‌ها از طریق ایفای نقش، حل مسئله و ایجاد اعتمادبه‌نفس عمل می‌کند. برای درمان دلبستگی اجتنابی، روش CBT می‌تواند به افکار و باورهای اجتنابی شما بپردازد و به جای آن الگوهای فکری دلبستگی ایمن ایجاد کند.
یافتن درمانگر مناسب بخش مهمی از روند درمان دلبستگی اجتنابی است. شما باید با درمانگر خود احساس راحتی کرده و بتوانید به آن‌ها تکیه کنید. برای این کار می‌توانید به کلینیک روانشناسی آوینا مراجعه کرده و به کمک مشاوره فردی و گروهی، به درمان طرحواره‌ها بپردازید.
ارتباط با ما
جهت ارتباط با ما و رزرو وقت برای مشاوره با بهترین روانشناسان کلینیک آوینا، شماره تماس خود را وارد کرده تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
جلوگیری از دلبستگی اجتنابی
اگر نمی‌دانید که راه جلوگیری از بروز نشانه های دلبستگی اجتنابی چیست، باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
- مراقب احساسات خود و نحوه بروز آن‌ها در مقابل فرزندتان باشید.
- احساسات خود را روی صورت و زبان بدن خود نشان دهید.
- از همسر، دوستان و خانواده خود بخواهید که در انجام کارها به شما کمک کنند.
- توجه به صداها، حالات چهره و حرکات کودک در موقعیت‌های مختلف را فراموش نکنید.
- زمان باکیفیتی را با کودک خود بگذرانید. با آن‌ها صحبت و بازی کنید، به آن‌ها لبخند بزنید، به کودک نشان دهید که اهمیت دارد و می‌خواهید زمانی را با هم بگذرانید.
سخن پایانی
حال می‌دانید که طرحواره دلبستگی اجتنابی چیست و چه نشانه‌هایی دارد. از آنجایی که چنین طرحواره‌هایی اغلب ریشه در کودکی دارند، بهتر است برای درمان آن اقدام کنید و بدانید که مستقیم یا غیرمستقیم روی کیفیت زندگی شما اثر خواهد داشت. کلینیک روانشناسی آوینا در این زمینه خدمات درمانی ارائه می‌دهد تا آن را به دلبستگی ایمن تبدیل کنید. می‌توانید با کارشناسان این مرکز در تماس باشد و از خدمات حضوری و آنلاین بهره ببرید.+
سوالات متداول
دلبستگی اجتنابی چیست؟
این مدل طرحواره که معمولاً با نام دلبستگی ناایمن اجتنابی-انکار شناخته می‌شود، یک مدل دلبستگی است که در آن فرد سعی می‌کند به دیگران تکیه نکند یا اجازه ندهد دیگران هم به او تکیه کنند.
نشانه های دلبستگی اجتنابی شامل چه مواردی می‌شود؟
چنین افرادی رفتار بسیار محرمانه دارند. سعی در نادیده گرفتن داشته و روابطشان کوتاه و گاه‌به‌گاه است. همچنین در بروز احساسات مشکل داشته و از کمک یا حمایت عاطفی دیگران امتناع می‌کنند.
بهترین روش درمان دلبستگی اجتنابی چیست؟
برای درمان دلبستگی اجتنابی، روش CBT می‌تواند به افکار و باورهای اجتنابی شما بپردازد و به جای آن الگوهای فکری دلبستگی ایمن ایجاد کند. همچنین یافتن درمانگر مناسب بخش مهمی از روند درمان دلبستگی اجتنابی است.
بیشتر بخوانید:
