پانیک اتک یا حمله پانیک یک ترس شدید و ناگهانی است که در صورت عدم وجود خطر واقعی یا علت ظاهری، واکنشهای فیزیکی شدیدی را ایجاد میکند. حملات پانیک میتواند بسیار ترسناک باشد و هنگامی که رخ میدهد، ممکن است فکر کنید در حال از دست دادن کنترل، حمله قلبی یا حتی مرگ هستید. اینکه علت حمله پانیک چیست؟، میتواند موارد مختلفی باشید که در ادامه بررسی کرده ایم. همچنین درمان حمله پانیک، به روشهای مختلفی امکانپذیر است.
بسیاری از مردم فقط یک یا دو بار حمله پانیک در طول زندگی خود را تجربه میکنند و مشکل برطرف میشود؛ اما اگر حملات پانیک مکرر داشتهاید و دورههای طولانی از این نوع حملات را پشت سر گذاشتهاید، ممکن است وضعیتی به نام اختلال پانیک داشته باشید. اگرچه حملات پانیک بهخودیخود تهدیدکننده زندگی نیستند؛ اما بر کیفیت زندگی شما تأثیر میگذارند و اقدام برای درمان حمله پانیک میتواند بسیار موثر باشد. در ادامه این مطلب از کلینیک آوینا دلیل بروز این نوع حملات و راه درمان بررسی شده است.
پانیک اتک یا حملات پانیک چیست؟
حمله پانیک دوره کوتاهی از اضطراب شدید است که باعث ایجاد علائم فیزیکی چون ضربان قلب تند، تنگی نفس، سرگیجه، لرزش و تنش عضلانی میشود. حملات پانیک به طور مکرر و غیرمنتظره رخ میدهد و اغلب به هیچ تهدید خارجی مربوط نمیشود. علائم بیماری پانیک میتواند از چند دقیقه تا نیم ساعت طول بکشد؛ با این حال، اثرات فیزیکی و احساسی حمله ممکن است تا چند ساعت ادامه داشته باشد.
تا 35 درصد از افراد در دورهای از زندگی خود دچار حمله پانیک میشوند که به آن حمله اضطرابی نیز میگویند. اقدام نکردن برای درمان حمله پانیک و بروز آن به صورت مکرر و طولانی مدت میتواند به شدت ناتوانکننده باشد. ممکن است فرد از ترس تجربه حمله از طیف وسیعی از موقعیتها (مانند ترک خانه یا تنها ماندن) اجتناب کند. حملات پانیک ویژگی اصلی بیماری پانیک است؛ اما میتواند در کنار شرایط دیگر نیز رخ دهند، مانند:
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات خلقی
- فوبیاها
- اختلالات روانپریشی
- اختلالات مصرف مواد
- اختلالات مرتبط با تروما و استرس
تفاوت حمله اضطرابی و بیماری پانیک اتک چیست؟
تفاوت اصلی این است که برخی از عوامل استرسزا اغلب باعث حملات اضطرابی میشوند و اغلب به تدریج ایجاد خواهند شد. در مقابل، حملات پانیک معمولاً به طور غیرمنتظره و ناگهانی اتفاق میافتد. اضطراب اغلب با علائم فیزیکی مانند ضربان قلب یا گرههایی در معده همراه است و این علائم عموماً شدت کمتری دارند. در مقابل حمله پانیک علائم بسیار شدید، اما از نظر زمانی کوتاهتری دارد.
اختلال هراس یا بیماری پانیک چیست؟
بیماری پانیک یک اختلال اضطرابی است که شامل حملات پانیک متعدد غیرمنتظره میشود. یکی از ویژگیهای اصلی اختلال پانیک این است که حملات معمولاً بدون هشدار اتفاق میافتند و به دلیل سلامت روانی یا شرایط فیزیکی دیگری نیستند. اغلب محرک خاصی برای آنها وجود ندارد. همه کسانی که حمله پانیک را تجربه میکنند به اختلال پانیک مبتلا نمیشوند.
علائم بیماری پانیک
این حملات به طور ناگهانی اتفاق میافتد. علائم معمولاً در عرض 10 دقیقه پس از شروع به اوج خود میرسد و بلافاصله پس از آن ناپدید میشود.
علائم فیزیکی حمله پانیک عبارتاند از:
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب
- دشواری در تنفس
- لرزیدن
- حالت تهوع
- تعریق
- سوزن سوزن شدن یا بیحسی در انگشتان دست یا پا
علائم روانی حمله پانیک عبارتاند از:
- وحشت شدید
- احساس خفگی یا تنگی نفس
- ترس از دست دادن کنترل یا مسخ شخصیت
علت حمله پانیک چیست؟
موارد مختلفی میتوانند علت حمله پانیک باشند، اما بهطور کلی اختلال آمیدگال، سوابق خانوادگی، مشکلات روانی، تروماهای کودکی و… جزء مهمترین علت های حمله پانیک هستند.
کارشناسان دقیقاً نمیدانند چرا برخی از افراد حملات پانیک را تجربه میکنند یا به اختلال پانیک مبتلا میشوند. مغز و سیستم عصبی شما نقش کلیدی در نحوه درک و مدیریت ترس و اضطراب شما دارند و محققان فکر میکنند که اختلال عملکرد آمیگدال (بخشی از مغز که ترس و سایر احساسات را پردازش میکند) ممکن است ریشه اصلی بروز این شرایط باشد. آنها همچنین فکر میکنند عدم تعادل شیمیایی در اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA)، کورتیزول و سروتونین ممکن است نقش مهمی در بروز این نوع اختلال داشته باشد. خطر ابتلا به اختلال پانیک و حملات آن در صورت داشتن موارد زیر افزایش مییابد:
- سابقه خانوادگی: اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال هراس، اغلب در خانوادهها دیده میشود و بسیاری به خاطر آن حملات پانیک را تجربه میکنند. اگر یکی از بستگان درجه اول شما (خواهران و برادران بیولوژیکی، فرزندان یا والدین) این بیماری را داشته باشد، احتمال بروز این حملات در شما 40 درصد بیش از دیگران است.
- شرایط سلامت روان: افرادی که اختلالات اضطرابی، افسردگی یا سایر اختلالات روانی دارند، بیشتر از دیگران مستعد حملات پانیک هستند.
- تجارب نامطلوب دوران کودکی (ACE): ACEها تجربیات منفی هستند که بین 1 تا 17 سالگی اتفاق میافتد. این تجربیات معمولاً میتوانند به ایجاد حملات پانیک و اختلال پانیک کمک کنند.
بهترین راه مدیریت و درمان حملات پانیک
بعد از آنکه یک رواندرمانگر یا روانپزشک متوجه شد علت حمله پانیک چیست، رواندرمانی، دارودرمانی یا ترکیبی از هر دو را برای درمان حمله پانیک استفاده میکند. مدتزمانی که به درمان نیاز دارید بستگی به شدت بیماری و میزان پاسخ شما به درمان دارد.
بهبود بیماری پانیک با رواندرمانی
رواندرمانی اصطلاحی برای انواع تکنیکهای درمانی است که هدف آن کمک به فرد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم خواهد بود. انواع روشهای رواندرمانی برای کمک به کاهش این نوع حملات عبارتاند از:
- درمان شناختی رفتاری(CBT): در این نوع درمان، افکار و احساسات خود را در جلسات مشاوره فردی با یک متخصص سلامت روان در میان میگذارید. این روانشناس به شناسایی محرکها و اینکه علت حمله پانیک چیست، کمک میکند تا بتوانید تفکر، رفتار و واکنشهای خود را تغییر دهید.
- مواجهه درمانی: این روش شامل قرار دادن تدریجی و مکرر شما در تخیل یا در واقعیت، در معرض هر چیزی است که باعث حمله پانیک میشود. با گذشت زمان، یاد میگیرید با چنین موقعیتهایی راحتتر برخورد کنید.
مراجعه به روانپزشک و دارو درمانی
میزان و نوع دارو توسط پزشک متخصص در این زمینه و با توجه به اینکه علت اصلی حمله پانیک چیست، تعیین میشود. در کل داروهایی که میتوانند به درمان حمله پانیک کمک کنند، عبارتاند از:
- داروهای ضدافسردگی چون مهارکنندههای باز جذب انتخابی سروتونین (SSRIs) یا مهارکنندههای باز جذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)
- داروهای ضد اضطراب چون بنزودیازپینها
راههای جلوگیری از حملات پانیک
یک رواندرمانگر میتواند به شما کمک کند تا بدانید اصلیترین علت حمله پانیک چیست. در طول رواندرمانی، استراتژیهایی را برای مدیریت رویدادهای محرک و جلوگیری از حمله یاد میگیرید. همچنین اقدامات زیر به شما در این راه کمک خواهد کرد:
- علت حمله پانیک میتواند با پرهیز از مصرف کافئین، الکل و… کاهش یابد.
- ورزش به شما کمک میکند استرس را کم کرده، تنش را از بین ببرید و خلقوخوی خود را تقویت کنید.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- قبل از مصرف مکملهای گیاهی یا داروهای بدون نسخه (OTC) با پزشک خود صحبت کنید.
راههای متوقف کردن حمله پانیک چیست؟
در حالی که هیچ راهی برای توقف و درمان حمله پانیک بلافاصله پس از شروع آن وجود ندارد، اقداماتی را میتوان برای مدیریت علائم آن تا زمانی که حمله برطرف شود انجام داد، از جمله:
- تمرین تنفس عمیق: تنفس عمیق میتواند علائم هراس را در طول حمله کاهش دهد. تا جایی که میتوانید آهسته، عمیق و آرام از طریق بینی نفس بکشید و به آرامی از طریق دهان نفس خود را بیرون دهید.
- آگاهی از پانیک اتک: دانستن اینکه دچار حمله پانیک هستید، میتواند به مدیریت ترسی که تجربه میکنید کمک کند. به خود یادآوری کنید که این حمله موقتی است و خواهد گذشت.
- شل کردن عضلات: حملات اضطرابی میتواند باعث شود که عضلات خود را منقبض کنید. برای کاهش تنش، روی آرام کردن عضلات خود تمرکز کنید.
- تمرین تمرکز حواس: حمله پانیک میتواند باعث شود که شما از واقعیت یا بدن خود جدا شوید. تمرکز حواس را تمرین کرده و روی زمان حال تمرکز کنید.
علت حمله پانیک را جدی گرفته و به فکر درمان باشید!
حال میدانید که علت حمله پانیک چیست و روشهای درمانی آن کدام است. اگر دچار چنین حملاتی هستید، باید بدانید که شاید از نظر جسمی مضر نباشند؛ اما میتوانند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارند و شما را از انجام کارهایی که دوست دارید باز دارند.
ما در کلینیک روانشناسی آوینا به شما کمک میکنیم که بر ترسها و اضطرابهایی که باعث حملات میشوند غلبه کرده و بهترین روش برای درمان حمله پانیک را انتخاب کنید. کلینیک آوینا یکی از برترین مراکز روانشناسی در پاسداران تهران است که خدمات مشاوره و رواندرمانی را بهصورت آنلاین و حضوری ارائه میکند.
سوالات متداول درباه پانیک اتک
حمله پانیک چیست؟
حمله پانیک دوره کوتاهی از اضطراب شدید است که باعث ایجاد علائم فیزیکی چون ضربان قلب تند، تنگی نفس، سرگیجه، لرزش و تنش عضلانی میشود. حملات پانیک به طور مکرر و غیرمنتظره رخ میدهند و اغلب به هیچ تهدید خارجی مربوط نمیشود.
دلایل بروز حملات پانیک چیست؟
مغز و سیستم عصبی شما نقش کلیدی در نحوه درک و مدیریت ترس و اضطراب شما دارند و محققان فکر میکنند که اختلال عملکرد آمیگدال، ممکن است ریشه اصلی بروز این شرایط باشد.
از چه روشهای برای درمان حملات پانیک استفاده میشود؟
بنا بر تشخیص متخصص، رواندرمانی، دارودرمانی یا ترکیبی از هر دو برای درمان حمله یا اختلال پانیک استفاده میشود. مدت زمانی که به درمان نیاز دارید بستگی به شدت بیماری و میزان پاسخ شما به درمان دارد.
بیشتر بخوانید: