تروما در روانشناسی چیست؟ بدون شک این سوال را بسیاری بعد از شنیدن کلمه تروما از خود می‌پرسند. به صورت خلاصه ترومای روانی یا عصبی پاسخ به رویدادی است که فرد آن را به شدت استرس‌زا می‌داند. تروما می‌تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روحی را ایجاد کند. البته باید اشاره کرد که همه افراد پس از پشت سر گذاشتن یک رویداد استرس‌زا دچار تروما نمی‌شوند. انواع مختلفی از تروما نیز وجود دارد و برخی از افراد دچار علائم تروما برای کوتاه مدت می‌شوند که پس از چند هفته برطرف خواهد شد، در حالی که برای برخی دیگر طولانی مدت است.
در ادامه این مقاله از کلینیک روانشناسی آوینا، به چند سوال مهم یعنی ترومای عصبی چیست، انواع مختلف تروما، علائم آن و گزینه‌های درمانی موجود پرداخته‌ایم.
تروما در روانشناسی چیست و چه معنایی دارد؟
طبق گفته انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، تروما یک پاسخ احساسی به یک رویداد وحشتناک مانند یک تصادف، تجاوز جنسی یا بلای طبیعی محسوب می‌شود. با این حال، یک فرد ممکن است Trauma را به عنوان پاسخی عصبی به هر رویداد تهدیدکننده یا مضر از نظر فیزیکی یا احساسی تجربه نکند. یک فرد آسیب‌دیده می‌تواند طیف وسیعی از احساسات را بلافاصله پس از رویداد و در دراز مدت احساس کند.
در واقع ممکن است فرد احساس غرق‌شدگی، درماندگی، شوکه شدن و … را داشته باشد. تروما همچنین می‌تواند علائم فیزیکی ایجاد کند و اثرات بلندمدتی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. اگر علائم تروما ادامه یابد و از شدت آن کاسته نشود، می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که Trauma به یک اختلال روانی به نام اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل شده است.
انواع ترومای عصبی چیست؟
انواع مختلفی از تروما وجود دارد که برای رسیدن به جواب این سوال یعنی تروما در روانشناسی چیست، باید آن‌ها را بشناسید. این موارد عبارت‌اند از:
- ترومای حاد: این نوع از Trauma ناشی از یک رویداد استرس‌زا یا خطرناک است.
- ترومای مزمن: این آسیب ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی‌مدت در معرض رویدادهای بسیار استرس‌زا است. به عنوان مثال می‌توان به کودک‌آزاری، قلدری یا خشونت خانگی اشاره کرد.
- ترومای پیچیده: این مدل Trauma ناشی از قرار گرفتن در معرض چندین رویداد آسیب‌زا است.
- ترومای ثانویه: این نوع تروما برای افرادی رخ می‌دهد که در تماس و ارتباط نزدیک با فردی آسیب‌دیده هستند، چون اعضای خانواده، دوستان و درمانگران.
مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم تروما
حال که می‌دانید تروما در روانشناسی چیست، باید علائم آن که از خفیف تا شدید در هر فردی متغیر است را هم بشناسید. این علائم به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می‌شوند که فرد ممکن است یکی یا هر دو دسته از علائم را تجربه کند.
علائم عاطفی و روانی تروما
- انکار
- خشم
- ترس
- غم
- شرم
- گیجی
- اضطراب
- افسردگی
- بی‌حسی و کرختی
- احساس گناه
- ناامیدی
- مشکل در تمرکز
علائم فیزیکی Trauma
همراه با یک واکنش عاطفی، تروما می‌تواند علائم فیزیکی هم را ایجاد کند که عبارت‌اند از:
- سردرد
- علائم گوارشی
- خستگی
- تپش قلب
- تعریق
- احساس پرش
- بی‌خوابی و بدخوابی
علل اصلی بروز ترومای عصبی چیست؟
برخی تحقیقات تخمین می‌زنند که 60 تا 75 درصد از مردم یک رویداد آسیب‌زا و استرس‌زا را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند که اغلب دچار تروما بعد از چنین رویدادی خواهند شد. اگر می‌خواهید بدانید که مهم‌ترین علل شکل‌گیری تروما در روانشناسی چیست، به موارد زیر دقت داشته باشید:
- قلدری
- آزار و اذیت جسمی، روانی یا جنسی
- تجاوز جنسی
- زایمان
- بیماری‌های سخت و تهدیدکننده زندگی چون سرطان
- از دست دادن ناگهانی یکی از عزیزان
- ربوده شدن
- اقدامات تروریستی
- بلایای طبیعی
- جنگ
ترومای دوران کودکی چیست؟
تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان به‌خصوص در برابر ضربه آسیب‌پذیر هستند؛ زیرا مغز آن‌ها هنوز در حال رشد است. کودکان در طول حوادث وحشتناک، حالت استرس و ترس شدیدی را تجربه می‌کنند و بدن آن‌ها هورمون‌های زیادی مربوط به استرس و ترس را ترشح خواهد کرد. این نوع تروماها می‌تواند رشد طبیعی مغز کودک را مختل کند. در نتیجه، تروما، به‌ویژه ترومای مداوم، می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر رشد عاطفی طولانی مدت کودک، سلامت روان، سلامت جسمانی و رفتار او اثر گذاشته و احساس ترس و درماندگی ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد.
بهترین روش درمان تروما در روانشناسی چیست؟
چندین روش درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا با علائم تروما کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. اگر برای شما هم سوال پیش آمده که انواع روش‌های درمانی برای ترومای عصبی چیست؟ به موارد زیر دقت داشته باشید:
- درمان شناختی رفتاری: این روش به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری خود را تغییر دهند و بر رفتارها و احساسات خود تأثیر بگذارند. در کلینیک آوینا خدمات مشاوره فردی می‌تواند برای درمان تروما مناسب باشد.
- حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم EMDR: در طول EMDR، افراد برای مدت کوتاهی تجارب آسیب‌زای خاصی را تجربه می‌کنند، در حالی که درمانگر حرکات چشم آن‌ها را هدایت خواهد کرد. هدف EMDR کمک به افراد برای پردازش و ادغام خاطرات آسیب‌زا است.
- داروها: دارو به تنهایی نمی‌تواند تروما را درمان کند، اما به فرد در مدیریت علائم تروما مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب کمک خواهد کرد.
- خود مراقبتی: تمرین خود مراقبتی می‌تواند به افراد کمک کند تا با علائم عاطفی، روانی و جسمی تروما کنار بیایند. نمونه‌هایی از خود مراقبتی برای Trauma عبارت‌اند از: ورزش، مدیتیشن و یوگا.
- ارتباط با دیگران: کناره‌گیری از دیگران یکی از علائم رایج تروما است و اگر دوست دارید بدانید یکی از بهترین روش‌های درمان تروما در روانشناسی چیست باید به ارتباط با دوستان و خانواده اشاره کرد که از تبدیل شدن آن به PTSD جلوگیری کند. لازم نیست در مورد تروما با افراد دیگر صحبت کنید. تعامل ساده با دیگران می‌تواند خلق‌و‌خوی شما را بهبود بخشد.
- یک سبک زندگی متعادل: فردی که دچار تروما شده، ممکن است به سختی استراحت کند یا خوب بخوابد. با این حال، خواب، آرامش و رژیم غذایی همگی در سلامت روان نقش دارند. در صورت امکان، انسان باید تلاش کند 7 تا 9 ساعت در شب بخوابد، یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد و از مصرف الکل و مواد مخدر اجتناب کند.
ارتباط با ما
جهت ارتباط با ما و رزرو وقت برای مشاوره با بهترین روانشناسان کلینیک آوینا، شماره تماس خود را وارد کرده تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
مهم‌ترین عوارض تروما در روانشناسی چیست؟
بسیاری شاید ندانند که مهم‌ترین عوارض ترومای عصبی چیست و اگر درمان نشود چه مشکلاتی را در پی دارد. در کل Trauma با بروز اختلالات زیر مرتبط است:
- اختلال اضطراب پس از سانحه: همه کسانی که تروما را تجربه می‌کنند به PTSD مبتلا نمی‌شوند، اما حدود 20٪ از افراد احتمال ابتلا به آن را دارند.
- اختلال شخصیت مرزی: طبق یک مطالعه در سال 2021، در 30٪ تا 90٪ موارد، اختلال شخصیت مرزی (BPD) با ترومای دوران کودکی چون سوءاستفاده و بی‌توجهی همراه است.
- افسردگی: افسردگی که با کمبود انرژی و احساس بی‌ارزشی مشخص می‌شود، یک پاسخ رایج به تروما است.
- اختلالات اضطرابی: علائم اضطراب، مانند احساس ترس و وحشت، اغلب با علائم تروما همپوشانی دارد ممکن است زمانی به وجود می‌آیند که با چیزی مواجه می‌شوید که شما را به یاد یک تروما می‌اندازد.
سخن پایانی
شاید عده کمی بدانند که ترومای عصبی چیست؛ اما اکثر مردم در مقطعی از زندگی خود یک رویداد آسیب‌زا و استرس‌زا را تجربه می‌کنند. برخی ممکن است علائم شوک و ناراحتی را تجربه کنند و بیشتر آن‌ها در مدت کوتاهی بهبود می‌یابند. برای اقلیت اثرات آسیب‌زای درازمدت داشته و در ایجاد PTSD موثر است. درمان و خود مراقبتی می‌تواند به افرادی که علائم تروما مداوم دارند کمک کند تا این علائم را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
در این مطلب سعی شد تا به این سوال مهم یعنی تروما در روانشناسی چیست و مهم‌ترین علائم آن کدام‌اند، پاسخ داده شود. افرادی که علائم مداوم یا شدید تروما را تجربه می‌کنند باید از یک متخصص بهداشت روان کمک بگیرند. اگر علائم تروما در عملکرد روزانه یا روابط با دیگران تداخل ایجاد کند، کمک گرفتن اهمیت بیشتری هم پیدا می‌کند. کلینیک روانشناسی آوینا با متخصصان خبره و باتجربه خود به شما در درمان تروما کمک خواهد کرد؛ بهتر است به جای تعلل همین الان با آوینا تماس بگیرید و مشاوره‌های لازم را به صورت حضوری و آنلاین دریافت کنید.
سوالات متداول
تروما در روانشناسی چیست؟
تروما یک پاسخ احساسی به یک رویداد وحشتناک مانند یک تصادف، تجاوز جنسی یا بلای طبیعی بوده و هر فردی ممکن است تروما را به عنوان پاسخی عصبی به هر رویداد تهدیدکننده یا مضر از نظر فیزیکی یا احساسی تجربه کند.
شایع‌ترین علائم و نشانه‌های تروما عصبی چیست؟
علائم عاطفی و روانی تروما شامل انکار، خشم، ترس، غم، شرم، گیجی، اضطراب، افسردگی، ناامیدی و مشکل در تمرکز می‌شود. همچنین با علائم فیزیکی چون سردرد، علائم گوارشی، خستگی، تپش قلب، تعریق و بی‌خوابی همراه است.
چه حوادثی در شکل‌گیری تروما اثر دارد؟
قلدری، آزار و اذیت جسمی یا روانی، تجاوز جنسی، زایمان، بیماری‌هایی چون سرطان، مرگ عزیزان، ربوده شدن، اقدامات تروریستی، بلایای طبیعی و جنگ از دلایل اصلی بروز تروما هستند.
بهترین روش درمان تروما در روانشناسی چیست؟
روان‌درمانی متمرکز بر تروما با روش‌هایی چون درمان شناختی رفتاری، دارودرمانی برای مدیریت علائم و خود مراقبتی با ورزش، یوگا و سبک زندگی سالم از بهترین روش‌های درمان تروما به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
