علت اختلال شخصیت نمایشی + بهترین روش‌های درمان آن

افراد دارای شخصیت‌های منحصر‌به‌فردی هستند که از ترکیب پیچیده‌ ویژگی‌های مختلف تشکیل شده است. ویژگی‌های شخصیتی بر نحوه درک و ارتباط افراد با دنیای اطرافشان و همچنین نحوه تصور از خود تأثیر می‌گذارد. در حالت ایده‌آل، ویژگی‌های شخصیتی افراد به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با محیط سازگار شوند و روابط سالم‌تر با دیگران داشته باشند. در مقابل ویژگی‌های شخصیتی ناسازگار چون اختلال شخصیت نمایشی، منجر به انعطاف‌ناپذیری و مقابله ناسالم با دیگران می‌شود.

در کل اختلال شخصیت یک مشکل بر سلامت روان است که در صورت ابتلا به آن افراد یک الگو از رفتار و واکنش‌های غیرعادی دارند که باعث ایجاد مشکل در روابط با دیگران و حتی برای خود فرد می‌شود. یکی از این اختلالات، شخصیت نمایشی یا هیستریونیک (HPD) است. در ادامه این مطلب از کلینیک آوینا علت اختلال شخصیت نمایشی و بهترین راه‌های درمان آن را بررسی کرده‌ایم.

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) یا نمایشی یک نوع اختلال در سلامت روانی است که با احساسات شدید، ناپایدار و یک تصویر مخدوش از خود مشخص می‌شود. کلمه «هیستریونیک» به معنای «دراماتیک یا نمایشی» است. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک، عزت‌نفس بیشتر به تأیید دیگران بستگی دارد و از احساس واقعی خود ارزشمندی ناشی نمی‌شود. آن‌ها تمایل شدیدی دارند که مورد توجه قرار گیرند و اغلب برای جلب ‌توجه رفتاری چشمگیر یا نامناسب دارند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک اغلب متوجه نمی‌شوند که رفتار و طرز تفکر آن‌ها ممکن است مشکل‌ساز باشد. اختلال شخصیت نمایشی در یک گروه از اختلالات شخصیت به نام «خوشه B» قرار می‌گیرد که شامل رفتار نمایشی و نامنظم است.

اختلال شخصیت هیستریونیک چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

این نوع اختلال شخصیت معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 زندگی شروع می‌شود و شخصیت نمایشی در زنان بیشتر از شخصیت نمایشی در مردان است. همچنین باید اشاره کرد که اختلال شخصیت هیستریونیک نسبتاً نادر بوده و حدود 1 درصد از افراد کل دنیا به آن مبتلا هستند.

علت اختلال شخصیت نمایشی

اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت هیستریونیک، یکی از ناشناخته‌ترین بیماری‌های روانی است. مطالعاتی که در مورد این نوع اختلالات شخصیت و سایر اختلالات شخصیتی انجام شده، عوامل متعددی را شناسایی کرده که ممکن است منجر به ایجاد آن‌ها شود از جمله:

• ژنتیک: اختلال شخصیت هیستریونیک معمولاً در خانواده‌ها به ارث می‌رسد، بنابراین دانشمندان فکر می‌کنند ممکن است یک پیوند ژنتیکی (ارثی) وجود داشته باشد.
• آسیب‌های دوران کودکی: کودکان ممکن است با آسیب‌هایی مانند کودک‌آزاری یا مرگ یکی از اعضای خانواده کنار بیایند که بعداً در بزرگ‌سالی در زندگی آن‌ها مخل یا مشکل‌ساز باشد و به بخشی از یک اختلال شخصیت تبدیل شود.
• سبک‌های ناسالم و غلط فرزندپروری: سبک‌های فرزندپروری که فاقد حدومرز برای تربیت فرزندان دیگر علت اختلال شخصیت نمایشی است. علاوه بر این، والدینی که رفتار جنسی نمایشی، نامنظم یا نامناسب از خود نشان می‌دهند، فرزندان خود را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار خواهند داد.

علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت هیستریونیک چیست؟

برای درمان اختلال شخصیت نمایشی باید نشانه‌ها و علائم آن را به دقت دانست. ویژگی اصلی چنین اختلال شخصیتی نشان دادن هیجانات و تمایلات جنسی بیش‌ازحد و سطحی برای جلب‌توجه به خود است. فرد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک شاخصه‌های رفتاری غیرمعمولی دارد که شامل موارد زیر است:

• شخصیت نمایشی در زنان و مردان باعث می‌شود که وقتی در مرکز توجه نیستند، احساس افسردگی کنند.
• احساسات کم‌عمق و دائم در حال تغییر داشته باشند.
• رفتار نمایشی داشته و احساسات خود را بسیار شدید بروز دهند، حتی تا حدی که دوستان و خانواده را در جمع شرمنده کنند.
• به دنبال این هستند که دائماً جذاب باشند.
• بیش‌ازحد به ظاهر فیزیکی اهمیت بدهند.
• از پوشیدن لباس‌های رنگی روشن یا لباس‌های نامناسب برای جلب‌توجه استفاده کنند.
• با بسیاری از افرادی که ملاقات می‌کنند، رفتار جنسی نامناسب داشته باشند، حتی زمانی که جذب آن‌ها نشده‌اند.
• افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی ممکن است خیلی زیاد صحبت کنند و نظرات خود را با اعتمادبه‌نفس بیان کنند، حتی اگر خلاف واقع باشد.

• ساده‌لوح باشند و به ‌راحتی تحت تأثیر دیگران، به‌ویژه از افرادی که آن‌ها را تحسین می‌کنند، قرار بگیرید.
• فکر کنند که روابط آن‌ها با دیگران از حد معمول نزدیک‌تر است.
• در حفظ روابط مشکل داشته باشند، اغلب در تعامل با دیگران رفتارشان فیک و دروغین به نظر برسند.
• به ارضای فوری نیازهای خود چون توجه و تأیید نیاز دارند و در غیر این صورت خیلی راحت خسته یا ناامید می‌شوند.
• شخصیت نمایشی در مردان و زنان باعث می‌شود به ‌طور مداوم به دنبال تأیید باشند.

در کلینیک روانشناسی آوینا با جلسات مشاوره فردی، گروه درمانی و روانکاوی می‌توانید به هرگونه اختلال شخصیتی قلبه کنید. درواقع مراجعه به روانشناس هنگام مواجه شدن با هرگونه اختلال یا سردرگمی شخصی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.

راه‌های تشخیص اختلال شخصیت نمایشی

شخصیت کودک و نوجوان در طول فرآیند رشد به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل تا سن 18 سالگی نمی‌توان ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک را تشخیص داد. تشخیص اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت هیستریونیک، می‌تواند دشوار باشد؛ زیرا اکثر افراد فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود داشته باشد. با این‌ وجود علت اختلال شخصیت نمایشی هرچه باشد با تشخیص توسط یک متخصص می‌توان روند درمان را به‌ درستی دنبال کرد. معیارهای تشخیص اختلال شخصیت هیستریونیک مستلزم توجه به نکات زیر است:

• وقتی در مرکز توجه نیستند ناراحت شوند.
• رفتار اغوا‌کننده یا تحریک‌آمیز داشته باشند.
• احساسات متغیر و کم‌عمق داشته باشند.
• از ظاهر خود برای جلب‌توجه استفاده کنند.
• گفتار امپرسیونیستی و مبهم داشته باشند.
• به‌ راحتی تحت تأثیر دیگران قرار بگیرند.
• روابط خود با دیگران را صمیمانه‌تر از آنچه هست بدانند.

درمان اختلال شخصیت نمایشی

در بیشتر موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) باور ندارند که رفتارهایشان مشکل‌ساز است. آن‌ها همچنین تمایل دارند که در احساسات خود اغراق کنند که پیروی از یک برنامه درمانی را دشوار می‌کند. با این ‌حال، اگر یا مشکل دیگری داشته باشند، ممکن است به دنبال کمک بروند.

روان‌درمانی

انواع روش‌های روان‌درمانی که ممکن است برای درمان اختلال شخصیت نمایشی مفید باشد عبارت‌اند از:

• گروه‌درمانی: در این روش درمانی گروهی از افراد با هم ملاقات می‌کنند تا مشکلات خود را با هم زیر نظر یک درمانگر یا روانشناس شرح دهند و به بحث بگذارند. گروه درمانی از این جهت مفید است که می‌تواند به افراد مبتلا به HPD کمک کند تا رفتار خود را در دیگران مشاهده کنند.
• روان‌درمانی روان‌پویشی: این نوع درمان بر ریشه‌های روان‌شناختی و عاطفی تمرکز دارد. از طریق خود بازتابی و خودآزمایی، فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد تا به الگوهای مشکل‌ساز در زندگی خود پی ببرد.
• روان‌درمانی حمایتی: هدف این نوع درمان بهبود علائم، بازیابی یا بهبود عزت‌نفس و یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای است. این نوع روان‌درمانی شامل بررسی روابط و الگوهای واکنشی یا رفتار عاطفی فرد و علت اختلال شخصیت نمایشی است.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمان ساختاریافته و هدف‌گرا است. یک درمانگر یا روانشناس به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید. متوجه خواهید شد که افکار شما چگونه بر اعمال شما تأثیر می‌گذارد. از طریق CBT، می‌توانید الگوهای افکار و رفتارهای منفی را شناسایی و راه‌های غلبه بر آن را یاد بگیرید.

ارتباط با ما

جهت ارتباط با ما و رزرو وقت برای مشاوره با بهترین روانشناسان کلینیک آوینا، شماره تماس خود را وارد کرده تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.

"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد

شماره تماس خود را وارد کنید*

دارودرمانی

در حالی ‌که در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند اختلالات شخصیتی را درمان کند، دارویی برای افسردگی و اضطراب وجود دارد که برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است مفید باشد. درمان این شرایط می‌تواند درمان اختلال شخصیت نمایشی را آسان‌تر کند.

عوارض احتمالی اختلال شخصیت هیستریونیک چیست؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی و اختلالات مصرف مواد، مانند اختلال مصرف حشیش و اختلال مصرف الکل هستند. همچنین افراد مبتلا به HPD نیز احتمال بیشتری دارد که:

• اختلال علائم جسمی: ​​اختلال علائم جسمی اختلالی است که در آن افراد نسبت به یک علامت فیزیکی که دارند به شدت احساس ناراحتی می‌کنند. آن‌ها همچنین ممکن است افکار، احساسات و رفتارهای غیرطبیعی در پاسخ به علائم خود داشته باشند.
• حملات پانیک: علت اختلال شخصیت نمایشی هرچه باشد ممکن است باعث حمله پانیک شود. حمله پانیک ایجاد احساسات ناگهانی و مختصری ترس را به همراه دارد. همچنین باعث واکنش‌های فیزیکی شدید در پاسخ به موقعیت‌های معمولی و غیرخطرناک می‌شود.
• اختلالات تبدیلی: اختلال تبدیلی که اختلال علائم عصبی عملکردی نیز نامیده می‌شود، یک مشکل پزشکی است که شامل از دست دادن عملکرد بخشی از سیستم عصبی شما خواهد شد و پاسخ عصبی در شرایط تهدید از خود صادر نکند. به‌ طور مثال رفتار توجه‌طلبی شدید در افراد مبتلا به HPD ممکن است باعث اقدام به خودکشی شود.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید که اختلال شخصیت هیستریونیک یک مشکل جدی روان به شمار می‌رود و مانند همه مشکلاتی از این دست، باید به‌محض ظاهر شدن علائم در جستجوی کمک بود. متخصصان سلامت روان می‌توانند طرح‌ها و روش‌های متفاوتی برای درمان اختلال شخصیت نمایشی ارائه دهند که متناسب با علت و میزان شدت این اختلال است.

اتخاذ روش درمانی درست می‌تواند به شما کمک کند افکار و رفتارهای خود را مدیریت ‌کنید. همچنین از اثرات اختلال شخصیت هیستریونیک بر دیگر اعضای خانواده که به شکل استرس، افسردگی، اندوه و انزوا خود را نشان می‌دهد جلوگیری کنید. بهترین روش برای تشخیص علت اختلال شخصیت نمایشی انتخاب یک مرکز مطمئن چون کلینیک روانشناسی آوینا و دریافت مشاوره‌های لازم برای شروع روند درمان این اختلال است.

سوالات متداول

اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) یا نمایشی چیست؟

HPD نوع اختلال در سلامت روانی است که با احساسات شدید، ناپایدار و یک تصویر مخدوش از خود مشخص می‌شود. کلمه «هیستریونیک» به معنای «دراماتیک یا نمایشی» است. برای افراد مبتلا به آن، عزت‌نفس بیشتر به تأیید دیگران بستگی دارد.

اختلال هیستریونیک یا شخصیت نمایشی در زنان بیشتر رخ می‌دهد یا در مردان؟

این نوع اختلال شخصیت معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 شروع می‌شود و در زنان بیشتر از شخصیت نمایشی در مردان است. همچنین نسبتاً نادر بوده و حدود 1 درصد از افراد کل دنیا به این عارضه مبتلا هستند.

علت اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

ژنتیک و به ارث رسیدن از اعضای خانواده، آسیب‌های دوران کودکی چون کودک‌آزاری یا مرگ یکی از اعضای خانواده و سبک‌های ناسالم و غلط فرزندپروری از دلایل اصلی و مهم بروز چنین اختلالی به شمار می‌رود.

بهترین روش درمان اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

روان‌درمانی با کمک تکنیک‌های مختلفی چون گروه‌درمانی، روان‌درمانی روان‌پویشی، روان‌درمانی حمایتی و درمان شناختی رفتاری (CBT) از مهم‌ترین روش‌های درمان این نوع اختلال به شمار می‌رود. همچنین افسردگی و اضطراب ناشی از آن با دارو قابل درمان است.

عوارض احتمالی زندگی با اختلال شخصیت هیستریونیک چیست؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی و اختلالات مصرف مواد، مانند اختلال مصرف حشیش و اختلال مصرف الکل هستند. حملات پانیک نیز در این افراد زیاد است.