روانشناسی فردی یک چارچوب نظری است که توسط آلفرد آدلر، روان‌پزشک و روان‌درمانگر اتریشی ایجاد شده است. این نظریه بر اهمیت تجارب فردی، رشد شخصی و ارتباطات اجتماعی در شکل دادن به رفتار و شخصیت یک فرد تمرکز دارد. روانشناسی فردی بر مفهوم تلاش برای برتری نیز تأکید دارد که شامل تمایل ذاتی فرد برای غلبه بر محدودیت‌ها و دستیابی به پتانسیل کامل خود است. تکنیک های روانشناسی فردی هم بر چنین مفاهیم مهمی تأکید دارد. در این مقاله، مفاهیم و اصول کلیدی روانشناسی فردی، کاربردهای آن‌ها در درمان و انواع روش های مشاوره فردی را بررسی خواهیم کرد.
مفاهیم کلیدی روانشناسی فردی
پیش از بررسی تکنیک های روان درمانی و مشاوره فردی بد نیست نگاهی به مفاهیم کلیدی آن بیندازید که شامل موارد زیر می‌شود:
- تلاش برای برتری: مفهوم اصلی روانشناسی فردی، تلاش برای برتری است. به گفته آدلر، هر فردی تمایل ذاتی برای غلبه بر محدودیت‌ها و دستیابی به پتانسیل کامل خود دارد. این تلاش برای برتری، به افراد انگیزه می‌دهد تا در جهت اهداف خود تلاش کنند و به احساس رضایت و هدف در زندگی دست یابند.
- عقده خودکم‌بینی: آدلر همچنین مفهوم عقده حقارت را معرفی کرد که به احساس بی‌کفایتی، درماندگی و حقارت فرد اشاره دارد. او معتقد بود که این احساسات اغلب ریشه در تجربیات اولیه دوران کودکی چون ناتوانی در برآورده کردن انتظارات والدین، معلمان یا همسالان دارد.
- علاقه اجتماعی: آدلر معتقد بود که مردم ذاتاً موجوداتی اجتماعی هستند و رفاه آن‌ها ارتباط تنگاتنگی با توانایی آن‌ها در ایجاد روابط مثبت با دیگران دارد.
- ترتیب ولادت: یکی دیگر از مفاهیم کلیدی در روانشناسی فردی ترتیب تولد است. آدلر معتقد بود که موقعیت یک فرد در سلسله‌مراتب خانواده و روابط آن‌ها با خواهر و برادر می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد شخصیت و رفتار آن‌ها داشته باشد.
- سبک زندگی: سبک زندگی به الگوی منحصربه‌فرد رفتار، نگرش‌ها و ارزش‌های فرد اشاره دارد. به گفته آدلر، سبک زندگی بر اساس تجربیات اولیه و تعاملات فرد با دیگران و همچنین تلاش ذاتی آن‌ها برای برتری شکل می‌گیرد.
هدف از مشاوره فردی چیست؟
هدف اصلی استفاده از تکنیک های روانشناسی فردی، حل مشکلات و مسائلی به شمار می‌رود که باعث شده شما یا هر فرد دیگری به یک روان‌درمانگر مراجعه کنید. در این نوع مشاوره الگوهای آسیب‌رسان عاطفی و روانی و اثرات آن بر عواطف و اعمال شناسایی می‌شود. علاوه بر این، مهارت مقابله با آن‌ها را هم آموزش خواهید دید. به طور کلی از انواع روش های مشاوره فردی برای غلبه برای مشکلات زیر استفاده می‌شود:
- انواع استرس چون فوبیای اجتماعی
- کنار آمدن با مرگ یکی از عزیزان
- اعتیاد
- مشکلات مرتبط با کار یا تحصیل
- مشکلات خانوادگی چون طلاق، فرزند پروری و …
- اختلالات روانی و اختلالات شخصیتی
- افسردگی
- اعتیاد
رایج‌ترین تکنیک های روانشناسی فردی کدام هستند؟
در حرفه مشاوره و روان‌درمانگری انواع روش های مشاوره فردی وجود دارد که به یک فرد متخصص امکان می‌دهد از میان آن‌ها برای درمان شرایط و مسائل بیمار خود بهترین گزینه را انتخاب کند. در واقع تکنیک های روان درمانی به قدری تنوع دارد که بتوان برای حل یک مشکل از روش خاصی یا حتی ترکیبی از تکنیک‌های مختلف استفاده کرد. در کل رایج‌ترین تکنیک های روانشناسی فردی عبارت‌اند از:
درمان شناختی رفتاری (CBT)
یکی از انواع روش های مشاوره فردی، درمان شناختی رفتاری (CBT) نام دارد. شما با یک مشاور سلامت روان (روان‌درمانگر یا درمانگر) به صورت ساختاریافته صحبت کرده و در تعداد محدودی از جلسات شرکت می‌کنید. CBT به شما کمک می‌کند تا از تفکر نادرست یا منفی آگاه شوید و بتوانید موقعیت‌های چالش‌برانگیز را شناسایی کنید. CBT می‌تواند ابزار بسیار مفیدی باشد؛ اما همه کسانی که از CBT سود می‌برند، لزوماً اختلالات روانی ندارند. CBT می‌تواند ابزار موثری برای کمک به هرکسی باشد که یاد بگیرد چگونه موقعیت‌های استرس‌زا زندگی را بهتر مدیریت کند. به عنوان مثال، ممکن است به شما کمک کند:
- علائم بیماری روانی را مدیریت کنید.
- از عود علائم بیماری روانی جلوگیری کنید.
- زمانی که داروها گزینه مناسبی نیستند، یک بیماری روانی را درمان کنید.
- راه‌های مدیریت احساسات را شناسایی کنید.
- تضادهای رابطه را حل کنید و راه‌های بهتری برای برقراری ارتباط بیاموزید.
- با غم یا از دست دادن کنار بیایید.
- بر آسیب‌های عاطفی مرتبط با سوءاستفاده یا خشونت غلبه کنید.
- با یک بیماری شدید کنار بیایید.
همچنین باید اشاره کرد اختلالات سلامت روانی که ممکن است با درمان شناختی رفتاری که از تکنیک های روانشناسی فردی به شمار می‌رود، بهبود یابد عبارت‌اند از:
- افسردگی
- استرس پس از سانحه
- اختلالات اضطرابی
- فوبیاها
- اختلالات خواب
- اختلالات اشتها
- وسواس اجباری فکری (OCD)
- اختلالات مصرف مواد
- اختلالات دوقطبی
- روان گسیختگی
- اختلالات جنسی
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
یکی دیگر از تکنیک های روان درمانی، رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) است. این روش مبتنی بر رفتاردرمانی شناختی (CBT) بوده؛ اما برای افرادی که احساسات شدید و عجیبی را تجربه می‌کنند، کاربرد دارد. «دیالکتیکی» به معنای ترکیب عقاید متضاد است. DBT بر کمک به مردم برای پذیرش واقعیت زندگی و رفتارهایشان و همچنین کمک به آن‌ها برای تغییر زندگی خود، از جمله رفتارهای مضر و مشکل‌سازشان، تمرکز دارد. رفتاردرمانی دیالکتیکی در دهه 1970 توسط مارشا لینهان، روانشناس آمریکایی توسعه یافت. از میان انواع روش های مشاوره فردی، رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) برای افرادی که در مدیریت و تنظیم احساسات خود مشکل دارند موثر است و برای درمان و مدیریت طیف وسیعی از شرایط سلامت روان کاربرد دارد، از جمله:
- اختلال شخصیت مرزی (BPD)
- خودآزاری
- خودکشی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال مصرف مواد
- اختلالات خوردن، به‌ویژه اختلال پرخوری
- افسردگی و اضطراب
توجه به این نکته مهم است که از میان تکنیک های روانشناسی فردی، DBT برای درمان چنین شرایطی موثرتر است؛ زیرا چنین رفتارها یا اختلالاتی اغلب ناشی از تلاش‌های ناسالم یا مشکل‌ساز برای کنترل احساسات شدید و منفی خواهد بود. DBT به افراد کمک می‌کند تا راه‌های سالم‌تری را برای مقابله بیاموزند.
روان‌درمانی پویشی
یکی دیگر از تکنیک های روان درمانی روان‌درمانی پویشی نام دارد که به نوعی گفتگودرمانی محسوب می‌شود؛ یعنی بر اساس این مفهوم کلی استوار است که صحبت کردن در مورد مشکلات و مسائل مختلف روانی و عاطفی به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای حل یا غلبه بر آن‌ها را بیاموزید.
همچنین باید اشاره کرد که این نوع از تکنیک های روانشناسی فردی به فرد کمک زیادی می‌کند تا احساسات و افکار خود را درک کرده و کیفیت زندگی خود را تا حد زیادی بهبود بخشد. با توجه به این نکته مهم که روان‌درمانی پویشی روی روابط، افکار و احساساتی تمرکز دارد که شاید برای مدت طولانی از رویارویی با آن‌ها حذر کرده باشید، برای همین تعداد جلسات آن شاید بیشتر از دیگر انواع روش های مشاوره فردی باشد.
متخصصین ما در مرکز مشاوره آوینا، به عنوان یک کلینیک روانشناسی در پاسداران آماده ارائه خدمات و کمک به شما در درمان اختلالات فردی و خلقی هستند.
روان‌درمانی بین فردی (IPT)
روان درمانی بین شخصی (IPT) از دیگر تکنیک های روانشناسی فردی است که بر بهبود روابط شما با دیگران برای تسکین علائم سلامت روان تمرکز دارد. «بین فردی» به معنای «مربوط به یا شامل روابط بین افراد» است. در طول IPT، شما با یک متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا درمانگر، کار خواهید کرد تا احساسات خود و نحوه تأثیر آن‌ها بر روابط شما را بهتر درک کنید.
روانشناسان و سایر متخصصان سلامت روان عمدتاً از IPT برای افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (افسردگی بالینی) استفاده می‌کنند. شواهد مربوط به اثربخشی و موفقیت IPT برای این بیماری در مقایسه با تکنیک های روان درمانی بیشتر است. متخصصان سلامت روان ممکن است از IPT برای کمک به مدیریت سایر شرایط سلامت روان استفاده کنند، از جمله:
- پرخوری عصبی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلالات اضطرابی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT therapy)
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT therapy) از دیگر تکنیک های روانشناسی فردی بوده و نوعی روان درمانی ذهن آگاه است که به شما کمک می‌کند بر لحظه حال متمرکز بمانید و افکار و احساسات را بدون قضاوت بپذیرید.
هدف این روش کمک به شما است تا به جای تمرکز بر روی احساسات منفی، انرژی خود را برای درمان بگذارید. درمان ACT با تمرکز بر پذیرش تجارب زندگی در زمان وقوع، بدون ارزیابی یا تلاش برای تغییر آن‌ها کار می‌کند. این مهارتی است که از طریق تمرینات تمرکز حواس ایجاد می‌شود و شما را تشویق می‌کند تا با تجارب دشوار، رابطه‌ای جدید و دلسوزانه‌تر ایجاد کنید. انجام این کار می‌تواند شما را از افکار منفی و وسواسی رها کند.
ACT Therapy می‌تواند به حل مسائل زیر کمک کند:
- استرس کاری
- اضطراب
- افسردگی
- سوءمصرف مواد
- فوبیا (ترس‌های غیرمنطقی)
درمان هیجان‌مدار (EFT)
در این نوع از تکنیک های روانشناسی فردی، احساسات به عنوان شاخص اصلی برای تصمیم‌گیری افراد و حتی توسعه هویت در نظر گرفته می‌شود. درمانگران آموزش‌دیده در زمینه درمان متمرکز بر هیجان (EFT) به افراد کمک خواهند کرد تا احساسات خود را بهتر شناسایی، درک و تنظیم کنند که می‌تواند به بهبود رفاه فردی و روابط آن‌ها کمک کند. درمان متمرکز بر هیجان در اوایل دهه 1980 توسط روانشناسان لزلی اس. گرینبرگ و سوزان جانسون طراحی شد. به گفته دکتر گرینبرگ، درمان متمرکز بر هیجان در هسته خود به این موضوع می‌پردازد که فرد چه احساسی دارد و این احساس به او چه می‌گوید.
ارتباط با ما
جهت ارتباط با ما و رزرو وقت برای مشاوره با بهترین روانشناسان کلینیک آوینا، شماره تماس خود را وارد کرده تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
درمان متمرکز بر هیجان یک فرآیند مشارکتی بوده که در آن درمانگر به دنبال اعتبار بخشیدن به احساسات مراجع و افزایش حس اعتماد و ایمنی آن‌ها است. پس از شناسایی و درک احساسات، مرحله بعدی درمان متمرکز بر هیجان شامل یادگیری نحوه بیان و به اشتراک‌گذاری احساسات است.
سخن پایانی
تکنیک های روانشناسی فردی تنوع بالایی دارد و در عین حال برای حل مسائل مختلف به کار می‌روند. تشخیص اینکه از میان انواع روش های مشاوره فردی کدام برای شما مفید است، بر عهده یک روان‌درمانگر ماهر و دارای تجربه کافی در این زمینه بوده و باید ارزیابی اولیه در مورد مشکل شما نیز انجام شود. در کلینیک آوینا متخصصین از تکنیک های روان درمانی گفته‌شده و البته استاندارد برای مراجعین خود استفاده می‌کنند تا بهترین نتیجه برایشان حاصل شود. در صورت وجود مشکل و نیاز به تراپی می‌توانید با یک تماس جلسات حضوری یا آنلاین درمان خود را برنامه‌ریزی کنید.
سوالات متداول
از میان تکنیک های روانشناسی فردی کدام بهترین است؟
تشخیص اینکه از میان انواع روش های مشاوره فردی کدام برای شما مفید است، بر عهده یک روان‌درمانگر ماهر بوده و باید ارزیابی اولیه در مورد مشکل شما انجام شود.
چه کسی اولین بار از روانشناسی یا مشاوره فردی استفاده کرد؟
روانشناسی فردی یک چارچوب نظری است که توسط آلفرد آدلر، روان‌پزشک و روان‌درمانگر اتریشی ایجاد شد و بر اهمیت تجارب فردی، رشد شخصی و ارتباطات اجتماعی در شکل دادن به رفتار و شخصیت یک فرد تمرکز دارد.
تعداد جلسات انواع روش های مشاوره فردی چقدر است؟
تعداد جلسات برای هر روش درمانی متفاوت بوده و به تشخیص روان‌درمانگر با توجه به نوع و شدت مشکل شما ممکن است کم یا زیاد شود.
بیشتر بخوانید:
