مازوخیسم یک اختلال روانی پیچیده است که افراد مبتلا به آن ممکن است خود یا دیگران را به روشهای مختلف قربانی رفتارهای آسیبزا کنند. علت بروز این اختلال و نحوه ظهور آن در هر فرد میتواند بسیار متفاوت باشد، اما وجه مشترک همه آنها تأثیر منفی این مشکل بر جسم و روح است. آگاهی از علائم مازوخیسم و درک عوارض ناشی از آن، نقشی کلیدی در انتخاب بهترین روش درمانی دارد. اگر میخواهید بدانید اختلال مازوخیسم چیست و راههای درمان مازوخیسم کدام است، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
اختلال مازوخیسم چیست؟
مازوخیسم یا خودآزاری، یکی از مفاهیم پیچیده در علم روانشناسی است که دارای ابعاد روانی، اجتماعی و در برخی موارد جنسی است. اگرچه علت دقیق این اختلال مشخص نیست، اما مازوخیسم به رفتارها یا تمایلاتی اطلاق میشود که در آن فرد بهصورت آگاهانه به خود آسیب میرساند. این آسیب میتواند بهصورت جسمی یا روانی بروز کند و در دو شکل اصلی، یعنی مازوخیسم روانی و مازوخیسم جنسی، ظاهر شود.
مازوخیسم روانی
در این نوع از مازوخیسم، فرد از تجربه درد روانی، تحقیر یا شکست، لذت میبرد. این رفتارها ممکن است بهصورت وابستگی به افراد کنترلگر، قرار دادن خود در موقعیتهای دشوار یا انتخاب شغلهایی که فشار روانی زیادی دارند، نمایان شود.
مازوخیسم جنسی
مازوخیسم جنسی به تمایلاتی گفته میشود که فرد از تجربه درد فیزیکی یا تحقیر در موقعیتهای جنسی احساس لذت میکند. این تمایل ممکن است بهصورت پنهان یا آشکار در افراد مبتلا به این اختلال بروز یابد و میتواند بر روابط جنسی و روانی آنها تأثیر منفی بگذارد.
درک این اختلال و علائم آن میتواند به انتخاب روشهای درمانی مناسب کمک کند و تأثیرات منفی آن بر زندگی فرد و اطرافیانش را کاهش دهد. شما میتوانید برای درمان این اختلال به کلینیک روانشناسی در پاسداران (آوینا) مراجعه کنید یا مشاوره آنلاین دریافت کنید.
علائم مازوخیسم چیست؟
حال که میدانید اختلال مازوخیسم چیست و دو شکل عمده آن کدام است، باید به علائم و نشانههای آن نیز پرداخت که در اغلب مواد در مواجه با موقعیتهای دشوار، رویدادهای آسیبزا و مشکلات خود را نشان میدهند. مهمترین علائم و نشانههای این اختلال عبارتاند از:
- شکنجه و آسیب عمدی به خود
- کمک نگرفتن از دیگران در موقعیتهای دشوار
- نشان دادن نگرش بد نسبت به خود، علیرغم موفقیت و رسیدن به اهداف
- انتخاب تسلیم شدن و شکست آسان، حتی در صورت تعیین کردن اهداف برای موفقیت
- احساس گناه
- آسیب رساندن به خود از نظر روحی و جسمی یا تمایل شدید به آن
- اعتقاد به اینکه لیاقت شاد بودن ندارند.
- عدم اعتماد به محیط
- خوشحال بودن از رنج کشیدن، چه توسط خود یا توسط دیگران
- ترس از رها شدن
- فراموش کردن اتفاقات خوب و داشتن افکار بد
برای آنکه دقیقتر بدانید اختلال مازوخیسم چیست، باید به این نکته اشاره کرد که مازوخیسمها دردی که بر آنها واردشده را راحت میپذیرند و معتقدند که بهای آن را پرداختهاند. درواقع درد احساس آرامش برای آنها ایجاد میکند، زیرا هنگام درد و تحقیر هورمون اندورفین در بدنشان ترشح میشود و همین احساس خوشحالی و آرامش پس از آن را به همراه دارد.
علت مازوخیسم چیست؟
اینکه علت اختلال مازوخیسم چیست بهوضوح مشخص نیست، اما اقدامات اشتباه اعضای خانواده، مشکلات زیستشناختی و رفتار افراد دیگر نقش مهمی در بروز علائم مازوخیسم ایفا میکنند. در کل عوامل مهمی که در شکلگیری مازوخیسم دخیل هستند، عبارتاند از:
1. تروماها و آسیبهای دوران کودکی
افرادی که در دوران کودکی دائماً توسط والدین خود تنبیه میشوند و بعد پاداش میگیرند، ممکن است آسیب بزرگی را تجربه کنند و مستعد مازوخیسم باشند. سیستم پیدرپی تنبیه و پاداش ممکن است کودک را به این احساس برساند که بعد از هر رویداد منفی، اتفاق خوبی رخ خواهد داد و در نتیجه دست به اعمال دردناک روحی و جسمی بزند.
آسیبهای روانی دیگری را هم میتوان علت مازوخیسم دانست که میتواند منجر به خودتنبیهی شود. درواقع این اختلال میتواند در مواردی چون جدایی از بستگان، سوءاستفاده جنسی و حضور در خانوادههای متشنج ایجاد شود.
2. عوامل زیستشناختی و هورمونی
تحقیقات علمی برای کشف اینکه علت اختلال مازوخیسم چیست، نشان داده که بخشی از ساختار مغز در افراد مبتلا به مازوخیسم به نام آمیگدال با افراد عادی تفاوت دارد. همچنین هورمونهایی مانند دوپامین و سروتونین در هنگام تجربه لذت و درد در بدن چنین افرادی آزاد میشود. همچنین تجربه درد میتواند منجر به آزاد شدن دوپامین و ایجاد احساس خوشایند برای این افراد شود.
3. عوامل محیطی
عواملی مانند تنهایی دائمی در مرحله رشد و بلوغ، عدم توجه کافی دیگران به آنها یا توجه تنها در شرایطی که درد و رنج میکشند، میتواند در ایجاد مازوخیسم مؤثر باشد. همچنین برای آن بدانید ایجاد علت اختلال مازوخیسم چیست به این نکته توجه داشته باشید که فرد ممکن است در دورانی کودکی نادیده گرفته شود و در اصطلاح کودکی نکند، در چنین حالتی مجبور به مراقبت از خود بوده و مستعد ابتلا به چنین اختلالی در بزرگسالی است.
درمان مازوخیسم
روند درمان این اختلال ارتباط مستقیمی به شدت و علت مازوخیسم دارد. همچنین با توجه به تشخیص یک متخصص سلامت روان و ارزیابی وضعیت روحی و جسمی فرد باید روند درمان آغاز شود. در کل از 2 روش زیر برای مدیریت علائم مازوخیسم و درمان آن استفاده میشود.
رواندرمانی
این روش با مراجعه به کلینیک روانشناسی و مشاوره با متخصصان صورت میگیرد؛ در طول درمان، روانشناس در مورد اینکه علت ایجاد اختلال مازوخیسم چیست فرد را ارزیابی میکند. بعد با رویکردهای مختلفی چون درمان شناختی و رفتاری و روانکاوی سعی در جایگزین کردن رفتارهای غلط با رفتارهای درست میشود. مدت زمان درمان نیز ممکن است بسته به وضعیت سلامتی هر فردی متفاوت باشد.
درمان دارویی
در صورت صلاحدید متخصص و رواندرمانگر فرد به روانپزشک ارجاع داده خواهد تا درمان دارویی برای او شروع شود. در کنار جلسات رواندرمانی میتوان با تجویز پزشک از داروهایی به نام آنتیسایکوتیکها استفاده کرد تا افکار آسیبرسان از مغز دور شود.
اختلال خودآزاری را جدی بگیرید!
برای اینکه بدانید اصلیترین علت ایجاد اختلال مازوخیسم چیست، باید به روانپزشک مراجعه کنید. بعد با گفتگو و ارزیابیهای لازم، مهمترین علت مازوخیسم اعم از عوامل محیطی، تروماها و عوامل زیستشناختی در وجود شما کشف شود. در مرحله بعد ممکن است تشخیص داده شود که همان جلسات رواندرمانی برای درمان مازوخیسم کافی باشد. در غیر این صورت برای مدیریت علائم مازوخیسم باید دارودرمانی را در کنار رواندرمانی آغاز کرد.
سؤالات متداول
علل شکلگیری اختلال مازوخیسم چیست؟
تروماها و آسیبهای دوران کودکی در محیط خانواده، عوامل زیستشناختی و عوامل محیطی در شکلگیری این اختلال نقش مهمی را ایفا میکنند.
مهمترین علائم اختلال مازوخیسم چیست؟
شکنجه خود، کمک نگرفتن از دیگران در موقعیتهای دشوار، نشان دادن نگرش بد نسبت به خود علیرغم موفقیت، احساس گناه، آسیب رساندن به خود از نظر روحی و جسمی یا تمایل به آن، خوشحال بودن از رنج کشیدن، چه توسط خود یا توسط دیگران و ترس از رها شدن از علائم این اختلال است.
بهترین روش درمان و مدیریت علائم مازوخیسم چیست؟
رواندرمانی با رویکردهایی چون درمان شناختی و رفتاری یا روانکاوی بهترین روش درمان این اختلال است و در کنار آن در صورت صلاحدید متخصص میتوان دارودرمانی را نیز آغاز کرد.
بیشتر بخوانید:
