برای بسیاری از افراد، تنها راه مقابله با عصبانیت یا استرس، خوردن غذا آن هم بهصورت افراطی است. این افراد معمولاً بدون هیچ کنترلی مقدار زیادی غذا یا تنقلات مصرف میکنند و پس از آن دچار احساس گناه شده و به فکر جبران یا پاکسازی میافتند. این رفتار بهعنوان اختلال پرخوری عصبی شناخته میشود و با علائم متنوعی در زمینههای جسمی، رفتاری و عاطفی همراه است. هرچند هنوز علت دقیق اینکه پرخوری عصبی چیست بهطور کامل شناخته نشده است، اما شواهد نشان میدهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و رفتاری در شکلگیری آن نقش دارند.
آگاهی داشتن در مورد پرخوری یا پر اشتهایی عصبی باعث میشود تا فرد بتواند از بروز آن جلوگیری کند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید یا کسی در اطرافتان به پرخوری عصبی دچار است، باید علائم آن را بشناسید. به همین دلیل علائم، عوارض این اختلال و روشهای درمان پرخوری عصبی را که در ادامه این مطلب از کلینیک روانشناسی آوینا بررسی شده، حتماً بخوانید.
پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا (Bulimia Nervosa) نوعی اختلال خوردن است که با دورههای مکرر پرخوری افراطی و تلاش برای جبران آن از طریق رفتارهایی مانند استفراغ عمدی، استفاده بیشازحد از ملینها، روزهداری سختگیرانه یا ورزش بیش از حد مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب احساس میکنند که کنترلی بر رفتار پرخوری خود ندارند و به دلیل ترس از افزایش وزن، به رفتارهای جبرانی روی میآورند. این اختلال معمولاً با احساسات منفی نظیر شرم، گناه یا اضطراب همراه است و میتواند تأثیرات مخربی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد.
پرخوری عصبی چه کسانی را تحت تأثیر قرار میدهد؟
پر اشتهایی عصبی در زنان بیش از مردان اتفاق میافتد و معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ایجاد میشود، اما میتواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. بر اساس آمارهای منتشر شده، بین 1 تا 2 درصد از جمعیت کل دنیا بولیمیا را تجربه میکنند؛ بنابراین پرخوری عصبی میتواند در همه افراد با هر جنس، جنسیت، سن، نژاد، قومیت یا نوع بدن رخ دهد.
تفاوت بین اختلال پرخوری و پرخوری عصبی چیست؟
افراد مبتلا به بولیمیا دو مرحله پرخوری عصبی و سپس پاکسازی را تجربه میکنند. همچنین سعی دارند تا در مرحله پاکسازی یا از شر غذا یا وزن اضافه خود خلاص شوند. در مقابل افراد مبتلا به اختلال پرخوری مرحله پاکسازی را انجام نمیدهند. همچنین، افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً دارای وزنی متعادلی هستند. در مقابل افراد مبتلا به اختلال پرخوری معمولاً به اضافهوزن و چاقی مبتلا میشوند.
مهمترین علائم و نشانههای پرخوری عصبی
برای آنکه بدانید بهترین روش درمان پرخوری عصبی چیست باید با مهمترین علائم این اختلال آشنا شوید. در کل تشخیص پرخوری عصبی ممکن است سخت باشد، اما نشانههای فیزیکی، رفتاری و عاطفی وجود دارد که با توجه به آنها میتوان پرخوری عصبی را تشخیص داد، از جمله:
علائم رفتاری و عاطفی
- مراجعه مکرر به حمام یا دستشویی برای بالا آوردن، بهویژه بعد از خوردن غذا
- ورزش بیشازحد
- فکر کردن بیشازحد به بدن و قضاوت آن
- ترس شدید از افزایش وزن
- افسردگی، اضطراب یا سوءمصرف مواد
- خارج از کنترل شدن مصرف غذا
- احساس گناه یا شرم در خوردن غذا
- کنارهگیری از جمعها
علائم فیزیکی و جسمی
- مشکلات دندانی به دلیل اجبار به بالا آوردن غذا و آسیب اسید معده به مینای دندان
- شفاف و حساس شدن دندان
- تورم گونهها یا خط فک
- مشکلات گوارشی مانند یبوست و رفلاکس معده
- غش کردن
- دورههای قاعدگی نامنظم
- ضعف عضلانی شدید
- کمآبی بدن
چه چیزی باعث پرخوری عصبی میشود؟
اینکه علت دقیق پرخوری عصبی چیست، هنوز ناشناخته مانده است، اما محققان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیک و رفتاری در بروز آن دخیل خواهد بود. اگر یکی از خویشاوندان درجهیک شما مبتلا به این اختلال باشد، شما نیز در خطر ابتلا آن قرار دارید. همچنین فرهنگ عامه و شبکههای مجازی افراد را تحتفشار قرار میدهند تا تیپ بدنی خاصی داشته باشند. این تأثیرات بیرونی و استانداردهای غیرواقعی هم میتواند در بروز بولیمیا دخیل باشد.
عوارض پر اشتهایی عصبی
پرخوری عصبی میتواند دریافت مواد مغذی موردنیاز بدن را مختل کند. این امر در بروز بسیاری از عوارض دخیل خواهد بود، از جمله:
- زخم گلو و معده
- پوسیدگی دندان
- التهاب مری (ازوفاژیت) و پارگی آن
- آسیب به روده و آسیب معده
- عدم تعادل الکترولیت در بدن
- ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی)
- نارسایی قلبی
- افزایش خطر خودکشی
بهترین روش درمان پرخوری عصبی چیست؟
اگر برای مشکل پر اشتهایی عصبی به پزشک مراجعه کنید و تشخیص داده شود که به این اختلال دچار هستید، شما را به تیمی از متخصصان از جمله متخصصان تغذیه و متخصصان سلامت روان ارجاع میدهند. روشهای درمانی نیز شامل یکی از موارد زیر میشود:
- رواندرمانی: درمان شناختی- رفتاری نوعی مشاوره فردی و بهترین راه برای حل این مشکل است. این روش درمانی بر تغییر تفکر (شناختی) و رفتار شما تمرکز دارد. روند درمان شامل آموزش تکنیکهایی برای ایجاد نگرش سالم نسبت به غذا و وزن است. همچنین شامل رویکردهایی برای تغییر نحوه واکنش شما به شرایط دشوار است که کمک میکند در چنین مواقعی به سراغ پرخوری نروید!
- مشاوره تغذیه: مشاوره تغذیه زیر نظر متخصصان هم به شما در درمان اختلال پر اشتهایی عصبی کمک میکند. روند درمان هم شامل آموزش روشهای درست تغذیه و خوردن غذای سالم است.
- دارو درمانی: استفاده از مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) که نوعی داروی ضدافسردگی هستند، نیز میتواند تحت نظر پزشک در درمان پرخوری عصبی موثر باشد. این داروها قادرند دفعات پرخوری و استفراغ را کاهش دهند و همچنین در کاهش اضطراب و افسردگی نقش مهمی ایفا کنند؛ عواملی که معمولاً از دلایل اصلی بروز پرخوری عصبی بهشمار میروند.
- گروهدرمانی: یکی دیگر از روشهای رواندرمانی برای حل این مشکل گروهدرمانی است تا بدانید شما تنها نیستید. همچنین میتوانید از راهکارهای دیگر افراد حاضر در گروه، برای حل مشکل خود استفاده کنید.
بهترین روش پیشگیری از پرخوری عصبی چیست؟
اگر پر اشتهایی عصبی در خانواده شما وجود دارد، از علائم هشداردهنده آگاه باشید تا بتوانید زودتر مشکل را تشخیص دهید. درمان زودهنگام میتواند عادت به تغذیه ناسالم را از بین ببرد و غلبه به این اختلال ر راحت کند. همچنین با درمان سایر بیماریها مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی، خطر ابتلا به پرخوری عصبی خود را کاهش دهید. در کنار این موارد معلمان و والدین میتوانند به جوانان بیاموزند که تیپ بدنی «ایدهآل» که رسانهها به تصویر میکشند، واقعبینانه نیست. درواقع، میتواند ناسالم و حتی تهدیدکننده زندگی و سلامت روان باشد.
سخن پایانی
بسیاری از مردم نمیدانند پرخوری عصبی چیست و چنین رفتاری را موقت و گذرا میدانند. درصورتیکه بولیمیا میتواند به یک اختلال جدی و دائمی تبدیل شود و سلامت جسم و روح را به خطر بیندازد. اگر فکر میکنید به پرخوری عصبی مبتلا هستید، از کمک گرفتن خجالت نکشید.
با مراجعه به کلینیکهای رواندرمانی چون آوینا و کمک گرفتن از یک متخصص میتوانید در روند بهبود پر اشتهایی عصبی گام بردارید، برای این کار تنها به یک تماس با کلینیک آوینا و گرفتن وقت مشاوره نیاز است. فراموش نکنید برداشتن اول قدم برای درمان پرخوری عصبی یا هر اختلال دیگر به خواست و اراده شما بستگی دارد.
سؤالات متداول
پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی را میتوان بهعنوان یک الگوی غذا خوردن اشتباه تعریف کرد که دو مرحله مهم دارد: مصرف مقدار زیادی غذا در مدت زمان کوتاه (پرخوری) و خلاص شدن از شر غذای مصرفی (پاکسازی).
علائم رفتاری پر اشتهایی عصبی چیست؟
مراجعه مکرر به حمام یا دستشویی برای بالا آوردن غذا، ورزش بیشازحد، ترس شدید از افزایش وزن، افسردگی، اضطراب یا سوءمصرف مواد، احساس گناه یا شرم در خوردن غذا و کنارهگیری از دوستان و خانواده از علائم رفتاری این اختلال است.
بهترین روش درمان پرخوری عصبی کدام است؟
مراجعه به روانشناس برای رواندرمانی و گروهدرمانی بهترین راه برای درمان این اختلال است. همچنین باید از یک مشاوره تغذیه نیز کمک گرفته شود. گاهی در موارد حاد به روشهای دیگر چون دارودرمانی هم نیاز است.
بیشتر بخوانید:
