تصمیماتی که می‌گیرید بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارند. اگر می‌خواهید بهترین، موفق‌ترین و شادترین زندگی را داشته باشید، باید انتخاب‌ها و تصمیمات آگاهانه‌ای داشته باشید. این امر با مهارتی ساده به نام تفکر انتقادی امکان‌پذیر است. اگر نمی‌دانید تفکر انتقادی چیست یا راه‌هایی بهبود مهارت‌های انتقاد از خود چیست، ادامه این مطلب را بخوانید. در ادامه این مقاله از وبلاگ آوینا فواید انتقاد از خود را هم بررسی کرده‌ایم.
تفکر انتقادی چیست؟
تفکر انتقادی فرآیند تحلیل واقعیت‌ها برای رسیدن به یک قضاوت منطقی است. این مفهوم در اصل شامل تفکر درباره خود است. ریشه این شیوه تفکر نیز به آموزش‌های سقراط بازمی‌گردد که افلاطون آن را مستند کرده است. امروزه، تفکر انتقادی یک مفهوم پیچیده تلقی می‌شود که فیلسوفان و روانشناسان بیش از دیگران با آن آشنا هستند. اگر دوست دارید به شکل دقیق‌تر بدانید که تفکر انتقادی چیست، باید با برخی تعاریف مدرن آن آشنا شوید که عبارت‌اند از:
- «تفکری منطقی و تأملی که بر تصمیم‌گیری در مورد آنچه باید باور داشت یا انجام داد، متمرکز است.»
- «فرایند تصمیم‌گیری درباره آنچه درست است و آنچه باید انجام شود.»
اهمیت تفکر انتقادی یا انتقاد از خود چیست؟
چرا تفکر انتقادی در روانشناسی مهم است؟ سؤال خوبی است! در ادامه چند دلیل غیر قابل‌انکار آورده شده که نشان می‌دهد داشتن این مهارت‌ها چقدر حیاتی است.
جهانی بودن مهارت تفکر انتقادی
بسیاری نمی‌دانند که تفکر انتقادی چیست، درصورتی‌که یک مهارت فکری عمومی و غیر وابسته به حوزه‌ای خاص است. این یعنی بدون توجه به اینکه چه مسیری را در زندگی یا حرفه خود دنبال می‌کنید، این مهارت‌ها همیشه مفید خواهند بود و به موفقیت شما کمک خواهند کرد.
بهبود مهارت‌های زبانی و ارائه مطالب
برای اینکه بتوان نظرات خود را به بهترین شکل ممکن بیان کرد، باید شفاف و نظام‌مند فکر کردن را یاد گرفت؛ یعنی باید تفکر انتقادی را تمرین کنید! تفکر انتقادی همچنین به شما کمک می‌کند متون را بهتر تحلیل کنید و در نتیجه توانایی درکتان را بهبود ببخشد.
تقویت خلاقیت
برای آنکه بدانید اهمیت انتقاد از خود چیست، باید بدانید که خلاقیت یکی از موارد رشد فردی است. با تمرین تفکر انتقادی، نه‌تنها قادر به حل مشکلات خواهیم بود، بلکه می‌توانیم ایده‌های جدید و خلاقانه‌ای نیز برای حل آن‌ها ارائه دهید. تفکر انتقادی به شما امکان می‌دهد این ایده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کرده و در صورت لزوم، آن‌ها را اصلاح کنید.
مهم برای خوداندیشی
بدون آنکه بدانیم تفکر انتقادی چیست و چرا اهمیت دارد، چگونه می‌توانیم واقعاً زندگی معناداری داشته باشیم؟ ما به این مهارت نیاز داریم تا بتوانیم درباره سبک زندگی و باورهای خود تأمل کرده و توضیح منطقی برایشان بیابیم. تفکر انتقادی ابزارهایی را در اختیار ما قرار می‌دهد تا خود را آن‌گونه که لازم است، ارزیابی کنیم.
خدمات مرتبط: مشاوره و روانشناسی فردی
مزایای تفکر انتقادی و فواید انتقاد از خود
با توضیحات داده شده کاملاً مشخص می‌شود که اهمیت تفکر انتقادی چیست، اما آگاهی از مزایای آن در سطح فردی نیز اهمیت دارد. اگر دوست دارید بدانید مزایای تفکر انتقادی در روانشناسی چیست به موارد زیر دقت داشته باشید:
1. کلید موفقیت شغلی
تفکر انتقادی برای مسیرهای شغلی بسیاری حیاتی است. نه‌تنها برای دانشمندان، بلکه وکلا، پزشکان، خبرنگاران، مهندسان، حسابداران و تحلیل‌گران (و بسیاری دیگر) نیز باید در موقعیت‌های خود از تفکر انتقادی استفاده کنند. درواقع تفکر انتقادی یکی از مطلوب‌ترین مهارت‌ها در محیط کار است؛ زیرا به افراد کمک می‌کند اطلاعات را تجزیه‌وتحلیل کنند، خلاقانه فکر کنند، مشکلات را با راه‌حل‌های نوآورانه حل کنند و به‌صورت نظام‌مند برنامه‌ریزی کنند.
2. تصمیم‌گیری بهتر
بسیاری نمی‌دانند که در زندگی شخصی مزایای تفکر انتقادی چیست؟ در پاسخ باید گفت که هیچ شکی در آن نیست که داشتن تفکر انتقادی به گرفتن بهترین تصمیمات منجر خواهد شد. تفکر انتقادی به شما کمک می‌کند تا با مشکلات روزمره‌ای که در مسیرتان قرار می‌گیرند، بهتر کنار بیایید.
3. کمک به شاد بودن
یکی دیگر از فواید انتقاد از خود کمک به شاد بودن است. در واقع درک خود و فهم عمیق از اینکه چرا به شکلی خاص فکر می‌کنید، می‌تواند شما را واقعاً شادتر کند. تفکر انتقادی می‌تواند به شما کمک کند تا خود را بهتر بشناسید و در نتیجه، از باورهای منفی یا محدودکننده دوری کنید و بیشتر روی نقاط قوت خود تمرکز نمایید.
4. شکل‌گیری نظرات آگاهانه
اطلاعات بدون توقف از همه جهات به سمت ما می‌آیند و در چنین موقعیت باید بدانید که اهمیت داشتن مهارت انتقاد از خود چیست. تفکر انتقادی به شما امکان می‌دهد اطمینان حاصل کنید که نظراتتان بر اساس واقعیت‌ها شکل گرفته‌اند و به شما کمک می‌کند تا اطلاعات اضافی و غیرضروری را غربال کنید.
5. ترویج کنجکاوی
متفکران انتقادی نسبت به انواع موضوعات زندگی کنجکاو هستند و معمولاً دامنه گسترده‌ای از علایق دارند. همان‌طور که در بخش تفکر انتقادی چیست، توضیح داده شد، این مهارت به معنای دائماً سؤال پرسیدن و تمایل به دانستن بیشتر درباره جنبه‌های یک موضوع است.
6. تبدیل شدن به شهروندی بهتر
یکی از الهام‌بخش‌ترین نقل‌قول‌های مربوط به تفکر انتقادی از توماس جفرسون، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده است: «یک شهروند تحصیل‌کرده، شرط حیاتی بقای ما به‌عنوان مردمی آزاد است. اگر دوست دارید بدانید عصاره این سخن جفرسون درباره تفکر انتقادی چیست، باید گفت که افراد دارای چنین مهارتی شهروندان بهتری هستند، زیرا آن‌ها می‌توانند تصویر کلی را ببینند و تحت تأثیر تعصبات و تبلیغات قرار نگیرند.
7. بهبود روابط فردی و اجتماعی
یکی دیگر از مزایای تفکر انتقادی در روانشناسی بهبود روابط است. شاید فکر کنید که متفکر انتقادی بودن، موجب بروز مشکلاتی در روابط شما می‌شود، اما این تصور کاملاً اشتباه است! تفکر انتقادی می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه دیگران را بهتر درک کنید و ذهن بازتری نسبت به دیدگاه‌های متفاوت داشته باشید.
8. توسعه خلاقیت
یکی دیگر از فواید انتقاد از خود، توسعه خلاقیت است. افراد با مهارت انتقاد از خود، متفکرانی بسیار خلاق نیز هستند و خود را از نظر امکانات، محدود نمی‌بینند. آن‌ها همیشه به دنبال پیشرفت هستند که این ویژگی در محیط کار بسیار حیاتی است.
9. تقویت مهارت‌های حل مسئله
با رسیدن به جواب این سؤال که تفکر انتقادی یا انتقاد از خود چیست، باید به مزیت دیگر آن، یعنی تقویت مهارت‌های حل مسئله هم توجه داشت. افرادی که مهارت تفکر انتقادی دارند، به‌طور طبیعی تمایل به حل مشکلات دارند. همچنین صبور هستند و متعهدند تا مشکلات را حل کنند.
10. کمک به استقلال بیشتر
پیش از پرداختن به این موضوع که راه‌های تمرین تفکر انتقادی چیست باید به یک مزیت دیگر این مهارت مهم اشاره کرد و آن کمک به استقلال بیشتر است. تفکر انتقادی کلید ایجاد استقلال است و به هر فردی کمک می‌کند تا تصمیمات خود را بگیرند و دیدگاه‌های شخصی خود را شکل دهند.
11. یک فعالیت مفید برای ذهن
همان‌طور که عضلات برای قوی ماندن نیاز به تمرین دارند، ذهن نیز باید تمرین کند و به چالش کشیده شود. می‌توان گفت که تفکر انتقادی مانند یک تمرین برای ذهن است و باید به‌طور مداوم انجام شود. تفکر انتقادی باعث تقویت بسیاری از مهارت‌های اساسی مانند تفکر منطقی، تصمیم‌گیری و ذهن باز می‌شود.
کلام آخر؛ چگونه تفکر انتقادی را بهبود ببخشیم؟
تفکر انتقادی برای کل زندگی ضروری است! کسب این مهارت راهی جهت آماده شدن برای زندگی نیست، بلکه خود زندگی است. اگر دوست دارید بدانید که بهترین راه تمرین تفکر انتقادی چیست، به موارد زیر دقت داشته باشید:
- از منابع معتبر استفاده کنید: اطلاعات را از منابع بی‌طرف و معتبر دریافت کنید.
- سؤال‌های درست بپرسید: طرح پرسش‌های مناسب می‌تواند شما را به نتیجه‌ی مطلوب برساند.
- نتایج کوتاه‌مدت و بلندمدت را بررسی کنید: هنگام تحلیل یک راه‌حل، به تأثیرات آن در بلندمدت و کوتاه‌مدت توجه کنید.
- دیدگاه‌های مختلف را در نظر بگیرید: حقیقت مطلق وجود ندارد، همیشه جنبه‌های مختلف یک موضوع را بررسی کنید.
در نهایت اینکه بهتر است از متخصصان این امر برای دانستن این امر که انتقاد از خود چیست و چه مزایایی دارد کمک بگیرید. متخصصان و روانشناسان مرکز آوینا آماده کمک به شما برای بهره‌گیری از فواید انتقاد از خود و کسب مهارت در زمینه تفکر انتقادی هستند.
سؤالات متداول
تفکر انتقادی چیست؟
تفکر انتقادی فرآیند تحلیل واقعیت‌ها برای رسیدن به یک قضاوت منطقی است. این مفهوم در اصل شامل تفکر درباره خود است.
فواید انتقاد از خود چیست؟
تفکر انتقادی تصمیم‌گیری، حل مسئله و توانایی ارزیابی انتقادی اطلاعات را تقویت می‌کند. همچنین مهارت انتقاد از خود به تصمیم‌گیری آگاهانه، درک دیدگاه دیگران و بهبود توانایی‌های کلی شناختی کمک می‌کند.
تفکر انتقادی در روانشناسی چطور به توسعه مهارت حل مسئله کمک می‌کند؟
تفکر انتقادی شما را قادر می‌سازد تا مشکلات را به‌طور کامل تجزیه‌وتحلیل کنید، چندین راه‌حل را در نظر بگیرید و مؤثرترین رویکرد را انتخاب کنید. این امر خلاقیت و تفکر نوآورانه در یافتن راه‌حل‌ها را تقویت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
