امروزه فرق روانشناسی و روانپزشکی از آن موضوعاتی است که خیلی‌ها هنگام روبه‌رو شدن با مشکلات روحی و روانی با آن درگیر می‌شوند. هر دو حرفه برای کمک به سلامت ذهن و روان خدماتی را ارائه می‌دهند، اما برخلاف آنچه به نظر می‌رسد روش‌ها و تخصص‌هایشان کاملاً با هم فرق دارد.
شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟ جواب این سؤال بستگی به نوع مشکل و نیاز شما دارد. در این مطلب از آوینا، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که این دو حرفه چه تفاوت‌هایی دارند و چطور می‌توانید بهترین مسیر را برای حل مشکلات روانی خود انتخاب کنید.
روانپزشکی چیست و روانپزشک کیست؟
روانپزشک یک پزشک به حساب می‌آید که به‌صورت تخصصی در حوزه سلامت روان آموزش دیده و وظیفه اصلی او تشخیص و درمان اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری است. یکی از ویژگی‌های برجسته روانپزشکان، توانایی آن‌ها در انجام معاینات فیزیکی و بررسی دقیق تاریخچه علائم بیماری برای شناسایی مشکلات روانی است. بر اساس این ارزیابی‌ها، روانپزشک می‌تواند دارو تجویز کند تا به مدیریت و درمان علائم کمک کند.
این قابلیت، یکی از مهمترین نکاتی است که فرق روانشناسی و روانپزشکی را مشخص می‌کند، زیرا روانشناسان در درمان اختلالات، بیشتر از مشاوره و تکنیک‌های روان‌درمانی استفاده کرده و از تجویز دارو خودداری می‌کنند.
روانشناسی چیست و روانشناس کیست؟
یک روانشناس، اعم از روانشناس بالینی یا مشاور، دارای مدرک تخصصی در رشته خود است و تمرکز اصلی این حرفه بر جنبه‌های عاطفی و رفتاری مشکلات مربوط به سلامت روان است. برخلاف روانپزشکان، روانشناسان معمولاً تاریخچه‌ای جامع از وقایع زندگی و مشکلات عاطفی فرد را بررسی می‌کنند تا به درکی عمیق‌تر از عوامل ایجادکننده ناراحتی‌های روانی یا الگوهای رفتاری فرد برسند. آن‌ها سپس با استفاده از روش‌های علمی و مبتنی بر شواهد، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، یا سایر تکنیک‌های مشاوره فردی و گروهی، یک برنامه درمانی متناسب برای کمک به بهبود شرایط فرد ارائه می‌دهند.
فرق روانشناس و روانپزشک چیست؟
اصلی‌ترین و مهمترین فرق روانشناسی و روانپزشکی به مواردی چون زمینه تحصیلی، روش‌های درمان و نقش‌های آن‌ها در کمک به بهبود سلامت روان افراد مربوط می‌شود که در ادامه هر یک به‌صورت مجزا توضیح داده شده است:
1. نوع تحصیلات و تخصص
اولین و مهمترین تفاوت این دو حرفه در نوع تحصیلات و تخصص است. روانپزشک ابتدا دوره پزشکی عمومی را می‌گذارند و بعد به‌عنوان تخصص روانپزشکی را انتخاب خواهد کرد. در این دوران باید طرح و رزیدنتی را هم پشت سر بگذارد و در دوران تحصیلات بیشتر در مورد ارتباط جسم و روان اطلاعات کسب می‌کند تا بتواند به مشکلات روانی مرتبط با مشکلات جسمی اشراف داشته باشد. همچنین می‌تواند بیماری‌های روانی را از نظر جسمانی، شیمیایی و عصبی بررسی و درمان کند.
در مقابل روانشناس در دانشکده روانشناسی (psychology) دوره کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را پشت سر می‌گذارد. بعد از آن هم باید دوره کارآموزی را برای ورود به این حرفه پشت سر بگذارد. روانشناس با تجربیات و اطلاعات کسب‌شده در دوره تحصیلی و کارآموزی بیشتر بر روی رفتار، افکار، احساسات و تکنیک‌های درمانی غیرپزشکی تمرکز دارد.
2. تفاوت در روش‌های درمان
دیگر فرق روانشناسی و روانپزشکی به روش‌های درمانی اتخاذی توسط این دو حرفه مربوط است. روانپزشک به دلیل تحصیل در دوره پزشکی صلاحیت تجویز دارو برای درمان اختلالات مختلف روانی چون افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و … را دارد. همچنین می‌تواند از روش‌های درمانی دیگر چون الکتروشوک درمانی استفاده کند. در کل یک روانپزشک معمولاً درمان‌هایی کوتاه‌مدت و مبتنی بر علائم جسمانی و شیمیایی مغز ارائه می‌دهد.
در مقابل روانشناس از گفتاردرمانی و روش‌هایی مثل روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT)، روان‌تحلیلی و مشاوره استفاده می‌کند. همچنین بر توانمندسازی فرد و کسب مهارت‌هایی برای کنترل هیجانات، تغییر الگوهای فکری و رفتاری تمرکز دارد. درنهایت باید به این نکته توجه داشته باشید که روانشناس نمی‌تواند برای بهبود وضعیت سلامت روان دارو تجویز کند!
3. تفاوت نقش هر یک در روند درمان اختلالات و مشکلات خاص
دیگر فرق روانشناسی و روانپزشکی به نقش آن‌ها در روند درمان اختلالات خاص مربوط می‌شود. روانپزشکان معمولاً در مواردی که بیماری روانی ناشی از اختلالات بیولوژیکی بوده و به دارو برای درمان نیاز باشد، وارد عمل می‌شود. همچنین بیشتر روی درمان بیماری‌های روانی حاد از جمله اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی تمرکز دارند.
در مقابل مراجعه به روانشناسان بیشتر برای مشکلات رفتاری، احساسی و روانی با شدت خفیف تا متوسط چون اضطراب، استرس، مسائل خانوادگی یا بحران‌های زندگی و تروما مفید است. در مواردی که چنین اختلالاتی شدت بگیرد و زندگی فرد را به‌صورت کامل مختل کند، روانشناسان فرد را به روانپزشک ارجاع خواهند داد.
4. کار در محیط‌های مختلف
اگر می‌خواهید به‌عنوان یک مراجعه‌کننده یا علاقه‌مند به حوزه سلامت روان بدانید که فرق روانشناس و روانپزشک چیست، باید حیطه و حوزه کار این دو حرفه را هم در نظر داشته باشید. روانپزشکان اغلب در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها یا مطب‌های تخصصی فعالیت می‌کنند و با بیماران بستری‌شده در مراکز سلامت روان نیز در ارتباط هستند. در مقابل روانشناسان حیطه کاری متنوع‌تری دارند و علاوه‌بر فعالیت در مراکز مشاوره، مطب، کلینیک و … در مدارس، شرکت‌ها و حتی در بخش‌های صنعتی برای بررسی رفتارهای انسانی فعالیت دارند.
روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟
بعد از بررسی فرق روانشناسی و روانپزشکی شاید از خود سوال بپرسید که کدام بهتر است و باید به کدام‌یک مراجعه کرد؟! اینکه کدام‌یک از این دو برای شما بهتر خواهد بود به نوع مشکل و نوع درمانی که نیاز دارید، بستگی خواهد داشت. برای مثال:
- اگر مشکل شما نیاز به دارو دارد یا علائمی شدید و جسمانی مثل بی‌خوابی شدید، توهم یا افکار خودکشی دارید، بهتر است به روانپزشک مراجعه کنید.
- اگر می‌خواهید بر روی مهارت‌های زندگی، حل مشکلات روزمره و تغییر رفتارهای شخصی خود کار کنید یا نیاز به مشاوره و حمایت روحی و روانی دارید، روانشناس مناسب‌تر خواهد بود.
سخن پایانی
حال که فرق روانشناسی و روانپزشکی را می‌دانید، باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که در بسیاری از موارد، این دو حرفه با یکدیگر همکاری می‌کنند تا بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود. در صورت نیاز روانپزشک شما را به روانشناس ارجاع می‌دهد یا برعکس روانشناس برای روند درمانی بهتر شما را به روانپزشک ارجاع خواهد داد.
اگر با این توضیحات حس می‌کنید که به خدمات روانشناسی و مشاوره نیاز دارید، می‌توانید با کلینیک آوینا در تماس باشید و یک وقت ملاقات برای حل مشکلات خود تعیین کنید. مرکز مشاوره آوینا، یک کلینیک روانشناسی در پاسداران است که خدمات مشاوره را توسط بهترین روانشناسان تهران، ارائه می‌کند.
سوالات متداول
فرق روانشناس و روانپزشک چیست؟
تفاوت اصلی این دو حرفه در تحصیلات، روش درمانی و حیطه‌های کاری مختلف هر کدام است.
روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟
اینکه کدام‌یک از این دو برای شما بهتر خواهد بود به نوع مشکل و نوع درمانی که نیاز دارید، بستگی خواهد داشت.
کی باید به روانشناس مراجعه کنم؟
مراجعه به روانشناسان بیشتر برای مشکلات رفتاری، احساسی و روانی با شدت خفیف تا متوسط چون اضطراب، استرس، مسائل خانوادگی یا بحران‌های زندگی و تروماها مفید است.
بیشتر بخوانید:
