اولین قدم برای پاسخ به این سوال که روانشناسی زرد چیست، درک مفهوم آن است. فرض کنید فردی به افسردگی مبتلا است و انگیزهای برای انجام فعالیتهای روزمره ندارد. وقتی این فرد در شبکههای اجتماعی ویدیویی به اصطلاح روانشناسی با عنوان «مثبت فکر کن، همه چیز درست میشود!» برمیخورد، تصور میکند با تغییر طرز فکر خود میتواند با افسردگی مقابله کند.
بنابراین، او شروع به سرکوب تمامی احساسات منفی میکند و سعی دارد با تغییر نگرش خود و فکر کردن به مسائل مثبت مشکلات را حل کند. غافل از آنکه سرکوب احساسات در بسیاری اوقات باعث تشدید آنها میشود. بنابراین، نه تنها این جملات به او کمک نکرده بلکه مشکلاتش را پیچیدهتر کرده است. اگر در مورد نحوه تشخیص جملات روانشناسی زرد کنجکاو هستید و میخواهید اطلاعات بیشتری در مورد مضرات روانشناسی زرد بدست آورید، این مقاله کلینیک آوینا را از دست ندهید.
روانشناسی زرد از کجا نشأت گرفته است؟
احتمالاً شما هم پس از دیدن کتابهای انگیزشی یا جملات روانشناسی زرد در این مورد کنجکاو شدهاید که تاریخچه روانشناسی زرد چیست؟ جالب است بدانید این نوع محتوا به سرعت محبوب شد چون سعی داشت با استفاده از راهحلهای ساده و دلگرمکننده، مسائل پیچیده روان را برای همه قابل فهم کند.
در واقع، تاریخچه روانشناسی زرد به نیمه دوم قرن بیستم برمیگردد، زمانی که کتابهای خودیاری مانند «قدرت فکر» منتشر شدند و تلاش کردند با راهکارهای ساده و دلگرمکننده، مشکلات سلامت روان عموم مردم را برطرف کنند.
از کجا بفهمیم مطالب روانشناسی زرد هستند؟
تشخیص مطالب روانشناسی زرد شاید در ابتدا کمی سخت به نظر بیاید، اما چند نشانه اصلی وجود دارد که میتواند کمک کند بفهمیم با محتوای علمی و معتبر سروکار داریم یا با مطالب سطحی و غیرمعتبر. در ادامه، به این سوال پاسخ میدهیم که نشانههای روانشناسی زرد چیست تا بتوانید به راحتی این نوع مطالب را تشخیص دهید.
نشانه های روانشناسی زرد عبارتند از:
1. جملات انگیزشی
شاید شما هم با عباراتی مثل «تنها چیزی که نیاز داری تغییر ذهنیت است» روبهرو شده باشید. در بسیاری از مواقع، این جملات روانشناسی زرد، مشکلات روحی را بیش از حد سادهسازی میکنند و پشتوانه علمی ندارند. در مقابل، روانشناسی علمی راهحلهایی ارائه میدهد که نیاز به صبر، تمرین و گاهی همراهی یک متخصص دارد.
2. عدم وجود منابع و تحقیقات علمی
معمولاً در روانشناسی زرد، هیچ اشارهای به پژوهشها یا منابع معتبر نمیشود، درحالیکه روانشناسی علمی همیشه به تحقیقات جدید و شواهد معتبر تکیه دارد. بنابراین، اگر مطلبی ادعا میکند که روشهایی برای رفع اضطراب یا افسردگی دارد ولی به منبع علمی معتبری اشاره نکرده است، روانشناسی زرد به حساب میآید.
3. سادهسازی بیش از حد مشکلات پیچیده
یکی از مضرات روانشناسی این است که مسائل پیچیدهای مثل افسردگی، اضطراب یا مشکلات روابط را خیلی سطحی و ساده با چند راهکار کلی توضیح میدهد. در حالی که در واقعیت، این مشکلات نیازمند بررسیهای عمیقتر و راهکارهای دقیقتری هستند و نمیتوان آنها را با توصیههای عمومی حل کرد.
4. وعدههای غیرواقعی
شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که سریعترین راه تشخیص روانشناسی زرد چیست؟ به طور خلاصه، روانشناسی زرد قول میدهد که با پیروی از یک راهکار ساده، به سرعت به آرامش و خوشبختی خواهید رسید. اما روانشناسی واقعی میداند که تغییرات مثبت در زندگی به زمان، تلاش و گاهی کمک حرفهای نیاز دارد.
انواع روانشناسی زرد چیست؟
در ادامه، به بررسی انواع روانشناسی زرد میپردازیم تا آنها را راحتتر تشخیص دهید.
بلاگهای عامهپسند
معمولاً، وبلاگهای مرتبط با روانشناسی زرد به داستانها و تجربیات شخصی پرداخته و توصیههای عمومی ارائه میدهند که هیچ پشتوانه علمی ندارند. از مضرات روانشناسی زرد این بلاگها این است که میتوانند با ارائه راهکارهای فوری و بیاساس مشکلات زیادی برای سلامت روان شما ایجاد کنند. همچنین پیجها و افراد فعال در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام نیز ممکن است با محتوای زرد، مخاطبان خود را گمراه کنند؛ البته محتواهای تخصصی نیز در شبکههای اجتماعی و بلاگها وجود دارند و لازم است تشخیص دهید که آیا محتوایی که مشاهده میکنید، روانشناسی زرد است یا خیر؟
کتابهای خودیاری
وقتی از کنار کتابفروشیها رد میشوید، ممکن است کتابهای مختلفی در ویترین، نگاه شما را به خود جلب کنند. در چنین شرایطی، خیلیها وسوسه میشوند سراغ کتابهایی بروند که هم حجم کمی دارند و هم وعده میدهند که با خواندن آنها، همه مشکلاتشان حل میشود. معمولا، این کتابهای روانشناسی زرد به جای درمان مشکلات سلامت روان، بر بازاریابی فروش خود تمرکز دارند.
پادکستهای انگیزشی
امروزه، پادکستهای روانشناسی بسیاری ایجاد شدند که برخی از آنها بدون ذکر منبع معتبر، تجربیات شخصی خود را به همهی افراد توصیه میکنند؛ درحالیکه شخصیت، زندگی و دیدگاه هر شخصی با دیگری متفاوت است و روانشناسان سالها آموزش دیدند تا با بررسی دقیق گذشته و تجربیات فرد در مورد نحوه درمان مشکلاتش تصمیم بگیرند.
تفاوت روانشناسی علمی با رونشناسی زرد چیست؟
تفاوت روانشناسی زرد و علمی چیزی شبیه به تفاوت بین دیدن یک مستند علمی و تماشای یک فیلم سینمایی انگیزشی است. وقتی مستندی درباره ذهن انسان میبینید، با آزمایشها، نمودارها و تحقیقاتی روبرو میشوید که عمق رفتارهای انسانی را بررسی میکنند. در روانشناسی علمی، هز چیزی بر اساس تحقیقات و شواهد علمی گفته میشود.
اما در روانشناسی زرد، شما با جملات و داستانهایی روبرو میشوید که بیشتر شبیه به فیلمهای الهامبخش هستند. گاهی اوقات، این نوع توصیهها انگیزهبخش هستند، ولی چون پشتوانه علمی ندارند، فقط در کوتاهمدت به شما کمک میکنند.
یکی دیگر از نشانههای جملات روانشناسی زرد استفاده از واژههای کلی و اغراقآمیز است. عباراتی مثل “راز موفقیت فوری” یا “قدرت ذهن بیپایان شما” شاید شنیدنی و جذاب باشند، اما بیشتر به یک نمایش شباهت دارند تا راهنمایی واقعی.
نمونههایی از علت محبوبیت روانشناسی زرد | |
مثال: | دلیل محبوبیت روانشناسی زرد: |
«همیشه مثبتاندیش باشید!» | زبان سادهای که برای همه قابل فهم است |
«خود را باور کنید و موفق شوید!» | راهحلهای سریع |
«تو میتونی همه چیز رو تغییر بدی!» | امیدبخشی و انگیزهدهی |
پادکستها و کتابهای پرفروش در بخش خودیاری | دسترسی آسان به محتوا |
نقل داستانهایی از افراد موفق یا تغییرات بزرگ | تأکید بر تجربههای شخصی و ملموس |
مضرات روانشناسی زرد چیست و چگونه بر ذهن تاثیر میگذارد؟
روانشناسی زرد شاید در نگاه اول دلنشین و امیدبخش به نظر بیاید، اما وقتی عمیقتر به تأثیرات آن نگاه کنیم، مشکلات زیادی آشکار میشود. ازجمله مضرات روانشناسی زرد میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
ایجاد توقعات غیرواقعی
روانشناسی زرد میگوید «فقط مثبت فکر کنید، همه چیز عالی میشود!»، اما زندگی واقعی پستی و بلندیهای زیادی دارد و با یک لبخند یا فکر مثبت، مشکلات بزرگ حل نمیشوند. وقتی افراد به توصیههای روانشناسی زرد اعتماد میکنند و به نتایج وعده دادهشده نمیرسند، به خودشان شک کرده و دچار سرخوردگی میشوند.
سرزنش خود به جای پذیرش واقعیات
یکی از مضرات روانشناسی زرد این است که میگوید «خودت مسئول همه چیز هستی»، درحالیکه این جمله باعث میشود هر زمانیکه اوضاع طبق انتظار پیش نرفت، خودتان را مقصر بدانید. برای مثال، اگر کسی در روند کاری یا روابطش به مشکل بخورد، ممکن است حس کند خودش مسئول همه چیز است و طرف مقابل هیچ تقصیری نداشته. این حس سرزنش و گناه، میتواند به سلامت روان او آسیب بزند.
کاهش اعتماد به روانشناسی علمی
یکی دیگر از مضرات روانشناسی زرد عدم اعتماد به منابع معتبر است. از آنجایی که روانشناسی زرد به دنبال راهحلهای سریع و سطحی است، اگر افراد نتیجهای نگیرند، ممکن است به کل علم روانشناسی بیاعتماد شوند و فکر کنند که تمام توصیهها بیفایده هستند.
خدمات مرتبط: مشاوره فردی و خلقی
سخن آخر
روانشناسی زرد شاید در نگاه اول راهی ساده و دلگرمکننده برای مواجهه با مشکلات به نظر بیاید، اما این ظاهر جذاب میتواند پیامدهای عمیقی به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، برای پاسخ به این سوال که برخی مضرات روانشناسی زرد چیست، میتوانیم به ایجاد توقعات غیرواقعی، سرزنش بیمورد خود، و کاهش اعتماد به روانشناسی علمی اشاره کنیم. برای داشتن دیدگاهی واقعی و علمی، بهتر است که به روانشناسی معتبر تکیه کنیم زیرا تغییرات مثبت واقعی، به پشتکار و گاه همراهی یک متخصص نیاز دارند.
سوالات متداول
روانشناسی زرد چیست و چه تاثیری بر ذهن میگذارد؟
روانشناسی زرد به ایدههایی گفته میشود که بدون پایه علمی و با شعارهایی جذاب سعی در تغییر سریع زندگی افراد دارند. ممکن است جملات روانشناسی زرد ابتدا حس خوبی بدهند، اما معمولاً باعث وابستگی به راهحلهای غیرعلمی و نگرشهای نادرست میشوند و در بلند مدت به سلامت روان شما آسیب میزنند.
آیا کتاب باشگاه پنج صبحی ها روانشناسی زرد است؟
باشگاه پنج صبحیها از رابین شارما با شعار «زود بیدار شو و موفق شو» محبوبیت زیادی پیدا کرده، اما به دلیل نداشتن پشتوانه علمی و ارائه راهکارهای کلی، در دسته روانشناسی زرد قرار میگیرد. این کتاب برای برخی الهامبخش بوده، اما اثربخشی آن برای همه ثابت نشده و توصیههای آن ممکن است برای برخی جواب ندهد.
چه کتاب هایی روانشناسی زرد هستند؟
علاوه بر باشگاه پنج صبحیها، کتابهایی مانند راز و قدرت اکنون نیز در این دستهاند. این کتابها بر «افکار مثبت» و «تغییر سریع زندگی» تأکید دارند، اما توصیههای علمی ارائه نمیدهند. با وجود اینکه خواندن آنها ممکن است انگیزهبخش باشد، اما برای نتایج بلندمدت و واقعی، بهتر است از منابع علمی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: